Mevzuat Bilgi Bankası
Kategori: Kamu İhale Mevzuatı
Geçici Teminatta %3 Sınırı Aşılamaz
Danıştay 13. Daire Kararları Çerçevesinde
T: 22.09.2022 – E: 2019/2559 – K: 2022/3274
Giriş
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre gerçekleştirilen ihalelerde geçici teminat, isteklinin teklifinin ciddiyetini ve yükümlülüklerini yerine getirme iradesini güvence altına almak amacıyla alınan zorunlu bir teminattır. Ancak geçici teminatın tutarı ile bu teminattan irat kaydedilecek kısım arasında dikkatle korunması gereken bir oransal sınır bulunmaktadır. Danıştay 13. Daire’nin 22.09.2022 tarihli kararı, geçici teminat mektubu tutarının teklif bedelinin %3’ünü aşan kısmının irat kaydedilemeyeceğini ve iade edilmesi gerektiğini açık bir şekilde ortaya koymuştur.
Kararın Bağlamı ve Olayın Özeti
Uyuşmazlık konusu olayda, ihaleye katılan bir isteklinin sunduğu geçici teminat mektubu, teklif tutarının %3’ünden fazla bir tutarı kapsamaktadır. İdare, bu teminatın tamamının irat kaydedilmesine karar vermiştir. Ancak bu işlem, mevzuata aykırı olduğu gerekçesiyle yargıya taşınmıştır.
Başvuran istekli, 4734 sayılı Kanun uyarınca geçici teminat oranının %3 ile sınırlı olduğunu, bu sınırın üzerindeki kısmın irat kaydedilmesinin mümkün olmadığını ileri sürerek bu kısmın iade edilmesini talep etmiştir.
Danıştay’ın Değerlendirmesi
Danıştay 13. Daire, konuyu şu çerçevede değerlendirmiştir:
- Geçici teminat tutarı sınırlıdır:
Kanun gereği, isteklilerden alınan geçici teminatın teklif bedelinin %3’ü oranında olması zorunludur. Bu oran aşılsa dahi yalnızca %3’lük kısmı irat kaydedilebilir. - Aşan tutar iade edilmelidir:
Teminat mektubu daha yüksek düzenlenmiş olsa da, bu fazlalığın yaptırım anlamında bir karşılığı bulunmamaktadır. %3’ü aşan kısım hukuken irat kaydına konu edilemez ve isteklinin haklı talebiyle iade edilmesi gerekir. - Yaptırımda ölçülülük ve mevzuata uygunluk esastır:
Teminat iradı, teklifin %3’üyle sınırlı olup idarenin bunu aşan bir yetkisi bulunmamaktadır. Bu sınırın üzerindeki kısmın irat kaydı, açıkça hukuka aykırılık oluşturur.
Kararın Uygulamadaki Etkileri
Karar, idareler ve istekliler açısından önemli uygulama sonuçları doğurmaktadır:
- Geçici teminat mektubunun tamamı değil, yalnızca %3’lük kısmı irat kaydedilebilir.
- Aşan tutarın iadesi zorunludur, iade edilmemesi idarenin sorumluluğunu doğurur.
- İdareler teminatları işlerken Kanun’daki oranları dikkate almalı, keyfi uygulamalardan kaçınmalıdır.
Bu karar aynı zamanda ihale hukukunda orantılılık ilkesinin nasıl uygulanması gerektiğine dair önemli bir içtihat işlevi de görmektedir.
Sonuç
Danıştay 13. Daire’nin 22.09.2022 tarihli bu kararı, geçici teminatların sadece Kanun’da öngörülen oranlar çerçevesinde yaptırıma konu edilebileceğini açık bir şekilde ortaya koymaktadır. Bu sınırın üzerindeki tutarın irat kaydedilmesi mümkün değildir ve hukuka aykırılık teşkil eder. Karar, hem idarelerin hem de isteklilerin hak ve yükümlülüklerini doğru bir çerçeveye oturtmak bakımından yol göstericidir.
Kamu İhale Mevzuatı
