Mevzuat Bilgi Bankası
Kategori: Sayıştay Kararları
Evsel Katı Atık Tarifelerinde Mevzuata Aykırılık: “Kirleten Öder” İlkesi Göz Ardı Edilmemeli
Sayıştay denetiminde, evsel katı atık hizmetleri için belirlenen tarifelerin mevzuata aykırı biçimde düşük tutulduğu tespit edildi. Denetim raporunda, belediye meclislerince onaylanan tarifelerin, mevzuatla belirlenmiş usullerle hesaplanan tam maliyet tutarlarını karşılamadığı vurgulandı.
2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 11’inci maddesi, belediyelere evsel katı atık bertaraf tesislerini kurma, işletme ve bu hizmetlerden yararlananlardan yatırım, işletme, bakım ve onarım giderlerine katılım payı alma yükümlülüğü getirmektedir. Aynı zamanda, bu hizmetlerden yararlananlardan belediye meclisince belirlenecek tarifelere göre katı atık toplama, taşıma ve bertaraf ücreti alınması zorunluluğunu hükme bağlamaktadır.
Kanun’a dayanılarak çıkarılan Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik ile Evsel Katı Atık Tarifelerinin Belirlenmesine Yönelik Kılavuz, ücretlendirme sürecinde “tam maliyet” ve “kirleten öder” ilkelerinin esas alınması gerektiğini açıkça ortaya koymaktadır. Bu ilkeler gereğince, hizmetin maliyetinin tamamı atık üreticilerine pay edilerek adil bir ücretlendirme yapılmalıdır.
Denetim bulgularında, yapılan hesaplamalar sonucunda net sistem maliyetinin yüksek olmasına rağmen, belirlenen tarifelerin bu maliyeti tam olarak karşılamadığı, dolayısıyla gelirlerde kayba yol açtığı görülmüştür. Bu durum, “kirleten öder” ilkesine ve 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun amir hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir.
Ayrıca Kanun’un 11’inci maddesinin son cümlesi uyarınca, tahsil edilen ücretlerin yalnızca katı atıkla ilgili hizmetlerde kullanılması gerekmektedir. Bu kapsam dışındaki kullanımlar mevzuata uygun değildir.
Kamu idarelerince yapılan açıklamalarda, gelecek mali yıllarda evsel katı atık ücretlerinin mevzuata uygun şekilde güncelleneceği ve tam maliyet esasına göre belirleneceği ifade edilmiştir.
Sonuç olarak, evsel katı atık hizmetleri için belirlenecek tarifelerin, “kirleten öder” ilkesi doğrultusunda ve tam maliyet esasına uygun şekilde hesaplanması, hem mali sürdürülebilirlik hem de mevzuat uyumu açısından zorunluluk arz etmektedir.
Sayıştay Kararları
