Sayıştay Denetimlerinde Sık Tespit Edilen Bulgular: Kiraya Verilen Gayrimenkullerin ve Gelirlerinin Nazım Hesaplarda İzlenmemesi
Sayıştay'ın son denetim raporlarında, kamu idarelerinin kiraya verdikleri gayrimenkuller ve bu varlıklardan elde edilen gelirlerin nazım hesaplarda izlenmediği tespit edilmiştir. Bu eksiklik, kamu idarelerinin mali yönetim ve hesap verebilirlik standartlarına uygun hareket etmesini engellemektedir.
Mevzuat Gereklilikleri ve İç Düzenlemeler
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği ile Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünün iç düzenlemeleri, kamu idarelerinin muhasebe uygulamaları konusunda net hükümler getirmektedir. Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği kapsamındaki kamu idarelerinin, bilançolarında kayıtlı duran varlıklardan kiraya verilenlerin izlenmesi için:
990 Kiraya Verilen Duran Varlıklar Hesabı kullanılarak bu varlıkların takibinin yapılması gerekmektedir.
993 Maddi Duran Varlıkların Kira ve İrtifak Hakkı Gelirleri Hesabı ise bu varlıklardan elde edilen toplam kira ve irtifak hakkı gelirlerinin yıllar itibarıyla izlenmesi için kullanılmalıdır.
Nazım Hesapların Kullanılmamasının Sonuçları
Nazım hesapların kullanılmaması, kamu idarelerinin mali yönetiminde önemli bilgilere erişimi kısıtlar. Bu durumun birkaç kritik sonucu bulunmaktadır:
Varlık ve Gelir Takibinin Zayıflaması: Kiraya verilen gayrimenkullerin ve bunlardan elde edilen gelirlerin muhasebe dışı kalması, kamu idarelerinin mali durumu hakkında eksik bilgiye sahip olmasına neden olur. Bu da stratejik kararların alınmasında yanlış yönlendirmelere yol açabilir.
Muhasebe Disiplininin Zedelenmesi: Nazım hesaplar, muhasebe disiplini içinde, gelecekte doğabilecek hak ve yükümlülüklerin takibini sağlar. Bu hesapların kullanılmaması, muhasebe disiplininin ve hesap verebilirliğin zayıflamasına neden olur.
Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik Eksikliği: Kamu idarelerinin kiraya verdikleri varlıklar ve bu varlıklardan elde edilen gelirlerin tam olarak izlenememesi, mali şeffaflığı ve hesap verebilirliği olumsuz etkiler. Bu, kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanımını zora sokar.
Sayıştay, bu bulgular ışığında, kamu idarelerinin ilgili nazım hesapları etkin bir şekilde kullanmalarını ve muhasebe uygulamalarını iyileştirmelerini önermektedir. Bu adımlar, kamu yönetiminin şeffaflığını ve hesap verebilirliğini artırarak, kamu kaynaklarının doğru yönetimini sağlayacaktır.