Mevzuat Bilgi Bankası

Kamu İhale Kurumu Tarafından İptal Edilen Çöp Toplama İhalesinin Kurul Kararı Göz Ardı Edilerek İhale Edilmesi

İlk ihalesi mal ve hizmet alımının bir arada ihale edilmesi nedeniyle iptal edilen İdarenin, iptal nedenini göz ardı ederek mal ve hizmet alımını tekrar bir arada ihale etmesi mevzuata aykırıdır. Nitekim söz konusu ihale, şikâyete konu edilmiş olup Kamu İhale Kurumunun 16.12.2015 tarih ve 2015/UH.III-3369 sayılı Kurul kararıyla ve aynı gerekçelerle tekrar iptal edilmiştir.

Doğrudan Temin Yöntemi ile Yapılan Yapım İşlerinde Sözleşme Yapılmaması

Belediyesinin doğrudan temin yöntemi ile yapmış olduğu ve belli süreyi kapsayan yapım işlerinde (Örneğin; 3686, 3837, 3844, 3859, 3962 no.lu yevmiyelerdeki yapım işleri) yüklenici ile sözleşme yapmadığı tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 53’üncü maddesine dayanılarak hazırlanan Kamu İhale Genel Tebliğinin “Doğrudan Temine İlişkin Açıklamalar” başlıklı 22’inci maddesinde, bu madde kapsamında alımı yapılacak malın teslimi veya hizmetin ya da yapım işinin belli bir süreyi gerektirmesi durumunda, alımın bir sözleşmeye bağlanmasının zorunlu olduğu belirtilmektedir.

Anılan mevzuat düzenlemesi gereğince, belli süreyi gerektiren yapım işlerinde yükleniciler ile sözleşme imzalanması gerekmektedir.

Hizmet Alımlarında Fiyat Farkı Ödemelerinde Ek Kesin Teminatın Alınmaması

Hizmet alımlarında fiyat farkı ödemeleri üzerinden ek kesin teminatların alınmadığı görülmüştür.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun 12'nci maddesinde, fiyat farkı ödenmesi öngörülerek ihale edilen işlerde fiyat farkı olarak ödenecek bedelin, sözleşme bedelinde artış meydana gelmesi halinde bu artış tutarının %6'sı oranında teminat olarak kabul edilen değerler üzerinden ek kesin teminat alınacağı, ek kesin teminat hakedişlerden kesinti yapılmak suretiyle de karşılanabileceği hüküm altına alınmıştır. Fiyat farkı ödenmesi öngörülen ihalelerde, yukarıda açıklanan mevzuat hükmünün göz önünde bulundurulması, yapılacak fiyat farkı ödemelerinde ek kesin teminatın alınmasının sağlanması gerekmektedir.

4734 Sayılı Kanun’un 22/d Maddesine Göre Yapılan Mal ve Hizmet Alımlarının Kanunda Öngörülen %10’luk Sınırı Aşması

Belediyesinin 2016 yılı hesabının incelenmesi sonucunda; Belediye tarafından gerçekleştirilen mal ve hizmet alımlarının önemli bir bölümünün ihalesiz bir şekilde doğrudan temin yöntemiyle gerçekleştirildiği ve doğrudan temin sınırı için öngörülen %10 limitin aşıldığı anlaşılmıştır.

Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımı İhalelerinde İşin Süresi ve İhale Usulünün Tespitinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nda Sayılan Temel İlkelerin Gözetilmemesi

Belediyesi tarafından 2016 yılında pazarlık usulü ile gerçekleştirilen bazı Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımı ihalelerinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu uyarınca pazarlık usulü ile yapılabilmesinin şartlarının oluşmadığı ve işin süresinin belirlenmesinde Kanun'da sayılan temel ilkelerin gözetilmediği tespit edilmiştir.

Doğrudan Temin Ve Pazarlık Usulü İle Gerçekleştiren Alımlarda Kanunda Belirlenen Parasal Limitleri Aşması

Kamu İhale Kanunu’nda temel ihale usulünün Açık İhale Usulü ve Belli İstekliler Arasında İhale Usulü olduğu açıklanmış olup diğer ihale usullerinin belli istisnai koşullar altında uygulanabileceği belirtilmiştir. Bununla birlikte kanun koyucu belli şartlar halinde uygulanması mümkün olan bu istisnai usullere parasal limitler koyarak idarelerin bu usulleri temel ihale usulü olarak kullanmasını önlemeyi amaçlamıştır. İdareler de bu limitlerin geçilip geçilmediğini kontrol etmekle mükellef olup aksi durumda kanundaki cezai hükümlere tabi olacaklardır. 2016 Yılı Denetimi kapsamında hesaplarını incelediğimiz Belediyesi’nde ise Doğrudan Temin ve Pazarlık Usulü ile yapılan mal alımlarında, Kanunda öngörülen limitlere uyulmadığı tespit edilmiştir.

Hizmet Alımı İhaleleri Kapsamında Bağıtlanan Ek Sözleşmelerde Mevzuata Aykırı Uygulamaların Bulunması

Hizmet Alımı Kapsamındaki ihalelerde, asgari ücretin belirli oranda fazlasının ödenmesini öngören sözleşme hükümleri ek sözleşme ile yeniden belirlenerek mevzuata aykırı olarak asıl sözleşmede değişikliğe yol açılmıştır. İdarenin öne sürdüğü durumun Aşırı İfa Güçlüğü kapsamında değerlendirilmesi mümkün olmamakla birlikte, öne sürüldüğü şekli ile kabul edilse dahi idarenin ek sözleşme ile asıl sözleşmeyi mevcut duruma uyarlamasında da hukuka uygunluk bulunmamaktadır. İdarenin bu durumda sözleşmeyi fesih etmesi veya hakimden sözleşmenin mevcut duruma uyarlanmasını istemesi gerekirdi. Belirtilen sebeplerle ek sözleşme imzalanarak, personelin imzalanan sözleşmeler çerçevesinde almaları gereken ücretin düşürülmesi mevzuata uygun değildir.

Stratejik Plan, Performans Programı ve Faaliyet Raporu Hazırlanması İşinin Hizmet Alımı Suretiyle Gördürülmesi

Belediyenin yardımcı muhasebe hizmeti kapsamında; 2016 Yılı Strateji Geliştirme, Stratejik Planlama İzleme, Değerlendirme ve Raporlama, 2015 Yılı Faaliyet Raporu Hazırlama, 2017 Yılı Performans Programı Hazırlanma, İç Kontrol Projesi 2016 Yılı Çalışmaları, 2016 Yılı mali durum Analizi, Yatırım Programı ve 2016 Yılı Gelir Takip ve Tarama İşine yönelik çalışmalarının hizmet alımı suretiyle yaptırıldığı görülmüştür.

Stratejik Plan, Performans Programı ve Faaliyet Raporunun hazırlanması işinin danışmanlık hizmet alımı kapsamında gördürülmesinin mümkün olmadığı, mali hizmetler birimi altında yürütülmesi gerektiği, 5018 sayılı Kanun’un ilgili hükümlerinden anlaşılmaktadır.

Danışmanlık Hizmet alımı kapsamında gördürülen yardımcı muhasebe hizmeti alımının ilgili mevzuat gereği belediyenin mali hizmetler birimi eliyle yürütülmesi gereken işlerden sayılması dolayısıyla söz konusu hizmet alımının mevzuata aykırı olduğu düşünülmektedir.

Yapım İşlerinde Süre Uzatımı Verilen Hallerde All Risk Sigorta Süresinin Uzatılmaması

Belediyesinde ihale edilen yapım işlerinin bazılarında all risk sigortalarının sözleşme ve Yapım İşleri Genel Şartnamesine uygun olmadığı görülmüştür. Süre uzatımı verilen durumlarda all risk sigorta süresinin bitim tarihinin geçici kabul tarihine göre düzenlenmesi ve buna bağlı olarak da bakım devresi sigorta süresinin başlangıç tarihinin geçici kabul tarihinden itibaren başlatılması konusunda gerekli özenin gösterilmesi gerekir.

Yapım İşlerinde Süre Uzatımı Verilen Durumda Revize İş Programı Yapılmaması

Belediyenin ihale ettiği yapım işlerinde süre uzatımı verilen durumlarda revize iş programı yapılmamıştır.

Yapım İşleri Genel Şartnamesinin İşin Yürütülmesi başlıklı Beşinci Bölümünün “İş programı” başlıklı 17'nci maddesinin yedinci fıkrasında, “İşte idarece onaylanan bir süre uzatımı bulunduğu takdirde, yüklenici bu hususun kendisine tebliği tarihinden başlamak üzere yedi gün içinde yeni süreye göre revize iş programı düzenleyerek idarenin onayına sunmak zorundadır.” denilmektedir. Bu düzenlemeye göre yapım işinde süre uzatımı olduğu takdirde yüklenicinin yedi gün içinde revize iş programını düzenleyerek idareye sunması gerekir. Park ve Bahçeler Müdürlüğünün iki işi haricindeki hiçbir ihalede süre uzatımı verildiği durumda revize iş programı yapılmamıştır.

Yapım İşi İhaleleri Hakediş Ödemesine Esas Tutulacak Kantar Fişinde Giriş ve Çıkış Saatinin Aynı Olması

Belediyenin alt temel serme ve sıkıştırma işi ihalesinin hakediş ödemesine esas kantar fişindeki giriş ve çıkış tarihlerinin aynı tarih ve saat olduğu tespit edilmiştir.

Kantar fişlerinde net ağırlığın ölçüsü yapılmış ve hakedişe hesaplanan ağırlık üzerinden yükleniciye ödeme yapılmıştır. Ancak kantar fişinde giriş tarihi- saati ve çıkış tarihi-saati kısmına aynı tarih, saat, dakika ve saniye yazıldığından aracın kantara hangi tarih ve saatlerde girip çıktığını tespit etmek mümkün değildir.

 Yapım İşlerinde İlgili Defterlerin Tutulmaması

Belediyesince ihale edilen yapım işlerinin bir kısmında yapılan işlerin ayrıntılarını günü gününe kayıt altına almak için gerekli defterler tutulmamaktadır. Yapım işlerinde yapılan işlerin ayrıntılarını günü gününe kayıt etmek için gerekli defterler tutulmalıdır.

 Yapım İşlerindeki Yaklaşık Maliyet Hesabında Özel Fiyatın Hatalı Şekilde Belirlenmesi

Belediyece ihale edilen yapım işlerinde analizlerde olmayan ve özel firmalardan teklif alınarak oluşturulan imalatlara %25 kar eklenerek yaklaşık maliyetin hesabının yapıldığı görülmüştür.

Teklif alınan imalata ait şartnamede açıkça yapılacak imalatın tanımı ve yapılma yeri belirtildiği için firmaların verdiği teklifler genel gider ve yüklenici karını içermektedir. Genel gider ve karlı tutarları içeren teklif fiyatlara ilave olarak %25 kar oranı da eklendiğinde yaklaşık maliyet olduğundan yüksek çıkmaktadır. Bu durumda sınır değer hesabı ve buna bağlı olarak sınır değerin altında kalan firmaların elenmesi değişmektedir. Teklif alınan fiyatlar genel gider ve karı içerdiğinden dolayı bu tutarlara %25 oranının eklenmemesi gerekir.

Yapım İşlerinde Süre Uzatımı Verilen Durumda Revize İş Programı Yapılmaması

Belediyenin ihale ettiği yapım işlerinde süre uzatımı verilen durumlarda revize iş programı yapılmamıştır. Yapım işinde süre uzatımı olduğu takdirde yüklenicinin yedi gün içinde revize iş programını düzenleyerek idareye sunması gerekir. Belediyesinin ihale ettiği yapım işlerinde süre uzatımı verildiği durumda revize iş programı yapılmamıştır.

Süre uzatımı verilen hallerde yeni duruma uygun revize iş programının düzenlemesi sağlanmalıdır.

Mıcır ve Filler Malzemesi Alımında Teknik Şartnameye Uyulmadan Ödeme Yapılması

2016/154763 ihale kayıt numarası ile Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğü tarafından ihale edilen Mıcır ve Filler Malzemesi Alımı işinde kantar tutanaklarının doğru bilgiyi yansıtmadığı ve alınan malzemelerin döküm yerinin belli olmadığı görülmüştür.

Teknik şartnamede belirtildiği üzere kantar tartım fişlerinde şoförlerin imzasının olması şartının sağlanmadığı halde yükleniciye ödeme yapılması ve kamyonlara yüklenen mıcır ve filler malzemelerinin nerelerde kullanıldığının kaydına ilişkin bir belge bulunmaması yapılan alımın ton cinsinden olduğu göz önüne alındığında bu işte yeterince kontrol mekanizmasının olmadığını göstermektedir.

Alımı yapılan malzemelerin nereye döküldüğünün belirtilmesi ve kantar fişlerinin boş ve dolu saatleri ile miktarını gösterecek şekilde belediye görevlilerince imzalanarak ödeme işlemlerinin yapılması gerekmektedir.

Hizmet Gerçekleştirilmeden Hak Sahiplerine Ödeme Yapılması

Belediyesi tarafından muhasebe kayıtlarında bütçe gideri yapılarak kesin ödeme şeklinde kayıtlara alınan ve hizmet ifa edilmeden yapılan ödemelerde mevzuata uyarlılığın bulunmadığı değerlendirilmektedir.

Yapı Denetim Görevlisinin Aynı Zamanda Geçici Kabul Komisyonunda Görev Alması

Yapım işinde yapı denetim görevlisi olarak yer alan kişiler aynı zamanda geçici kabul komisyonunda da görev almıştır.

Yapı denetim görevliler aynı zamanda geçici kabul komisyonunda yer alması Yapım İşleri Muayene ve Kabul Yönetmeliğinin 3'üncü maddesinin üçüncü fıkrasına aykırıdır.

Yapım İşinde Yeterli Ödenek Olmadan İhaleye Çıkılması

Belediyesince yıl içinde tamamlanacak işlerde yeterli ödenek olmadığı halde ihaleye çıkılmıştır. Ödenek miktarının işin tamamını karşılaması gerekir. Yıl içinde tamamlanacak işlerde ödenek miktarının işin tutarını karşılaması ve yeterli ödeneğin olmadığı durumda ihaleye çıkılmaması gerekir.

Kurum Personeli Eliyle Gördürülmesi Gereken İşler İçin Hizmet Alımı Yapılması ve Bu Alımların Kısımlara Bölünmesi

Faaliyet raporu, performans programı, iç kontrol ve bütçe çalışmaları, mevzuatın takibi, malî karar ve işlemlerin hazırlanması, yüklenmeye girişilmesi iş ve işlemlerinin gerçekleştirilmesi, ihtiyaçların tespiti, ödenek ve ihale işlemlerinin yapılması Kurum personelinin mevzuatla açıkça belirtilen görevleridir. Bu düzenlemelere karşın bu faaliyetler için 2016 yılında 2098, 7304, 11184 ve 16021 no.lu ödeme emirleriyle doğrudan temin usulüyle hizmet alımları yapılmıştır. 2098 ve 7304 no.lu ödeme emirleriyle faaliyet programı ve iç kontrol uygulamaları kapsamında aynı yükleniciden toplam 79.768,00 TL’lik, 11184 ve 16021 no.lu ödeme emirleriyle ise başka bir yükleniciden toplam 59.678,50 TL’lik kamu ihale mevzuatı danışmanlık hizmet alımı yapılmıştır. Kurum personeli tarafından yürütülebilecek ve yürütülmesi gereken, bu durumun mevzuatta açıkça belirtildiği işler için hizmet alımı yapılması mümkün değildir. Her iki alım da iki ayrı ödemeye bölünmüş ise de 53.261,00 TL’lik 2016 yılı doğrudan temin sınırının üzerindedirler. Oysaki, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 5'inci maddesinde “Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez.” hükmü mevcuttur.

Doğrudan Temin Suretiyle Yapılan Hizmet Alımlarında, Hizmet Tanımlarının Anlaşılır Bir Şekilde Yapılmaması

Doğrudan temin usulü ile yapılan hizmet satın alımlarında, alımı yapılacak olan hizmetin tanımı; doğrudan temin onay belgesinde, piyasa araştırma tutanağında ve teklif mektuplarında yeterince açık yapılmamaktadır.

Oysa harcama yapılan hizmet unsurlarının tam olarak açıklanması, hangi hizmet kalemleri için ödeme yapıldığı ve toplam işin hangi kalemlerden oluştuğu, her bir kalem iş için ne kadar bedel ödeneceği gibi hususların tam ve açık bir şekilde ifade edilmesi ve kaynakların etkili, verimli kullanılması gerekmektedir.

Alınmayan Makine Teçhizatın Alınmış Gibi Gösterilerek Bedelinin Ödenmesi

“Diş Hekimliği Fakültesi ve Deney Hayvanları Binası Klima ve Havalandırma Tesisatı Malzemeleri Alım İşi” kapsamında yükleniciden alınan makine teçhizat fiili sayım sırasında yerinde olmadığı tespit edilmiştir.

Yapılan sayım sonucunda; ihale kapsamında 2017 Ekim tarihli fatura ile alınmış ve muayene kabulü yapılmış görünen mal/malzemelerin ilgili birimlerde bulunmadığı anlaşılmıştır. Söz konusu makine teçhizatın aslen bu birimlere hiç gelmediği fakülte ve diğer birim sorumluların beyanları ile sabit olup, durum Tutanak altına alınmıştır.

Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımı İhalesinde Kontrol Teşkilatının Oluşturulmaması ve Hizmet İşleri Kabul Tutanağının Düzenlenmemesi

Belediyesi Temizlik İşleri Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen “Kent İçi Temizlik” hizmet alım ihalelerinin incelenmesinde kontrol teşkilatının oluşturulmadığı ve hizmet işleri kabul tutanağının düzenlenmediği görülmüştür.

Taahhüt konusu hizmetin kontrol, muayene ve kabul işlemlerinin sağlık bir şekilde yürütülmesi için mevzuat hükümleri gereğince kontrol teşkilatları ile muayene ve kabul komisyonlarının oluşturulması; bu komisyonlar tarafından ilgili tutanak ve kayıtların düzenlenmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

İhalelere İlişkin Sözleşme Damga Vergisi ve İhale Karar Pullarının Hakedişten Kesinti Yapılmak Suretiyle Tahsil Edilmesi

İdarenin yapmış olduğu ihalelere ilişkin sözleşme damga vergisi ve ihale karar pullarının usulüne aykırı olarak hakedişten kesinti yapmak suretiyle tahsil edildiği görülmüştür.

Komisyon kararları üzerinden tahsil edilen sözleşme damga vergisi ve ihale karar pullarının tahsilatları bir kamu alacağı niteliğini taşımaktadır. Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre amme alacakları “özel kanunlarında” gösterilen zamanlarda ödenir denmektedir.

İdarenin hakedişten kesinti yapmak suretiyle ihalelere ait sözleşme damga vergisi ve ihale karar pullarını tahsil etmesi yerinde bir uygulama değildir. Ayrıca idare tarafından ihale karar pulunun hakedişten kesinti yaptığı sırada tahakkuk ve tahsilatını yapılması mali tabloları güvenirliğini de olumsuz etkilemektedir. Sözleşme damga vergisi ve ihale karar pulunun ilgili vergi dairesine yatırıldığına ilişkin tahsilat makbuzun aranmasının yerinde bir uygulama olacağı düşünülmektedir.

Yüklenicilerin Alt Yüklenici ile Yaptıkları Sözleşmelerin Damga Vergisi Açısından Kontrol Edilmemesi

Belediyesi 2016 yılı hesaplarının incelenmesinde; bazı yapım işleri ihalelerinde yüklenici firma ile alt yüklenici firma arasında imzalanan sözleşmeye ait damga vergisinin ödendiğini gösteren belgenin olmadığı görülmüştür.

Eşik Değerlerin Altında Kalmak Amacıyla Bazı Mal ve Hizmet Alımlarının Kısımlara Bölünmesi

Bazı mal ve hizmet alımlarının, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda belli durumlarda uygulanacağı belirtilen doğrudan temin yöntemi ile gerçekleştirmek üzere mezkûr kanunun emredici hükümlerine aykırı olarak kısımlara bölünmüştür.

Gelecek Yıllara Yaygın Hizmet Yüklenmeleri İçin Belediye Meclisinden İzin Alınmaması

Kurum tarafından Gelecek yıllara yaygın hizmet yüklenmeleri için belediye meclisinden izin alınması gerekmektedir.

Yüklenici Tekliflerinde Yüksek Fiyat Verilen Bazı İş Kalemlerine İş Programında Öncelik Verilmesi Nedeniyle İş Artışı Yapılması ve Aynı Sözleşme Kapsamında Düşük Fiyat Verilen İş Kalemlerinde İse İmalatların Hiç Yapılmaması Veya Çok Az Yapılması

Kurumun sorumluluk alanlarında yeşil alanların bakımı ve çevre düzenlemesi hizmet alımı işlerinde yapılan ihalelerde yüklenici tarafından yaklaşık maliyete göre oldukça yüksek fiyat verilen bazı iş kalemlerinde ilerleme yüzdelerinin yüksek olduğu, aynı sözleşme kapsamında düşük fiyat verilen iş kalemlerinde ise ilerleme yüzdelerinin düşük kaldığı görülmüştür.

Mevzuat hükümleri doğrultusunda Kurum tarafından ihalelerde saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamak amacıyla yaklaşık maliyetini belirlerken iş kalemlerini ve yaptırılacak iş miktarlarını doğru tespit etmesi gerekmektedir. Ayrıca söz konusu hükümlere göre, idarenin iş programının hazırlanmasında ve onaylanmasında geniş yetkileri bulunmaktadır. Bu nedenle isteklinin karlı iş kalemlerine aşırı yüksek fiyat verdiği durumlarda, idarenin de işin bütününü göz önüne alarak iş programını, kötü niyeti önleyecek, kaynakların verimli kullanılması ve ihtiyacın uygun şartlarla zamanında karşılanmasını gözetecek şekilde hazırlanmasını sağlaması gerekmektedir.

Mal Alımlarına İlişkin Muayene Ve Kabul Komisyon Tutanaklarının Düzenlenmemesi

Belediyesi’nde yapılan denetimlerde, idare tarafından yapılan mal alımlarına ilişkin muayene ve kabul komisyonu tutanağının ödeme emri belgelerine eklenmediği görülmüştür.

Geçici Kabul Noksanları Kesintilerinin Yapılmaması

İdare ile yapım işlerinin yüklenicileri arasında düzenlenen sözleşmelerin 30'uncu maddesinde, düzenlenen her hakedişte tamamlanmış ancak kesin hesabı idareye verilmemiş imalatlara ait tutarların %5’inin tutulacağı ve kesin hesaplar İdare tarafından onaylanmadıkça söz konusu tutarların yükleniciye ödenmeyeceği hüküm altına alınmış olup Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 257'nci maddesi uyarınca, yapılan bu kesintilerin 330-Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabına kaydedilmesi gerekmektedir.

Fiyat Farkı ve İş Artışından Ek Kesin Teminat Alınmaması

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun "Ek Kesin Teminat" başlıklı 12'nci maddesi uyarınca, fiyat farkı ödenmesi öngörülerek ihale edilen işlerde fiyat farkı olarak ödenecek bedelin, sözleşme bedelinde artış meydana gelmesi halinde bu artış tutarının %6'sı oranında yükleniciden ek kesin teminat alınması ve Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 257'nci maddesine göre nakden veya mahsuben alınan teminatların 330-Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabına kaydedilmesi gerekmektedir.

Danışmanlık Hizmet Alımlarında, Yeterlilik Şartları Aranmaksızın Danışmanlık Hizmet Alımı Yapılması

Büyükşehir Belediyesi 2016 yılı mali tablolar ve eki belgelerin incelenmesinde; danışmanlık hizmet alımlarında Kamu İhale Kanunu ile Danışmanlık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin hükümlerine uygunluğun sağlanmasına yeterli özen gösterilmediği ve danışmanda olması gereken yeterlilik şartlarının aranmadığı görülmüştür.

Yapım İşi İhalelerinde Yaklaşık Maliyet Hesaplanırken “Her Türlü Fiyat Araştırmasının” Yapılmaması

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre ihale edilen yapım işlerinin incelenmesinde, yaklaşık maliyet hesaplanırken her türlü fiyat araştırmasının yapılmadığı, yaklaşık maliyetin hatalı belirlenmesi sonucunda sınır değerin yüksek çıktığı ve sözleşme bedellerinin karsız yaklaşık maliyetin de altında olduğu görülmüştür.

Belediye Başkan Yardımcılarının İhale Komisyonlarında Görevlendirilmesi

Belediyenin ihale komisyonlarının tespitinde sistematik hata yaptığı, ihale yetkilileri tarafından belediye başkan yardımcılarının ihale komisyon başkanı olarak seçildiği görülmüştür.

Yapılan tüm ihalelerde müdürler ihale komisyon başkanı olarak belediye başkan yardımcılarını belirlemektedir. Bir konuda görevlendirme yapan kişi veya makamın, görevlendirilen kişi veya makama göre hiyerarşik anlamda “eşit” veya daha “üst” konumda olması gerekirken belediyenin yaptığı ihalelerde, ihale yetkilisi konumundaki kişi ilgili müdürler iken, ihale komisyonu başkanı olarak görevlendirdiği kişi hiyerarşik olarak üstü konumundaki Belediye Başkan Yardımcısı sıfatını taşımaktadır.

Hem ihale komisyonunun hem de ihale yetkilisinin kararlarını alırken bağımsız ve objektif kriterleri esas alarak hareket etmeleri gerekmektedir. Söz konusu ihalelerde ihale yetkilisi konumundaki müdürler amiri konumunda bulunan Belediye Başkan Yardımcısının komisyon başkanı sıfatıyla imzasının bulunduğu bir karar karşısında; İdare Hukukunun Genel İlkeleri ve Türk Kamu Yönetiminin işleyişi ile 657 sayılı Kanun’un amir-memur ilişkilerini düzenleyen hükümleri göz önüne alındığında “objektif ve bağımsız” davranabilmesini zorlaştıracağı ortadadır. Bu nedenle söz konusu görevlendirmelerin doğru olmadığı düşünülmektedir.

Hizmet Alım İhalesinde Fiyat Farkının Hatalı Hesaplanması

İdarenin 27.10.2015 tarihinde, 710.190 TL bedelle sözleşmesini imzaladığı "2016 Yılı Yakıt ve Sürücüleri Dahil 9 Adet İş Makinası ve Araç Kiralama Hizmet Alım İşinde" fiyat farkı hesaplamalarının hatalı yapıldığı tespit edilmiştir.

Sınır Değerin Yanlış Hesaplanması Sonucu Aşırı Düşük Teklif Sorgulaması Yapılması Gereken İstekliye Sorgulama Yapılmadan İşin Verilmesi

2016 mali yılında 657 sayılı Kanun uyarınca personele verilecek öğle yemeği için; altışar ay süreli iki ihale yapılmıştır. Yapılan 2015/155542 ihale kayıt numaralı ilk dönem ve 2016/119404 ihale kayıt numaralı ikinci dönem “657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na Tabi Memur Personele Yemek Hizmeti Alım İşi” ihalelerinin her ikisinde de sınır değer hesaplamasının yanlış yapıldığı; ihalelerin aşırı düşük teklif açıklaması alınması gereken istekliler üzerinde bırakıldığı tespit edilmiştir.

Doğrudan Temin Usulü İle Yapılan Alımlarda Damga Vergisinin Yanlış Uygulanması

Belediye tarafından 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 22/d maddesi usulü ile yapılan alımlarda sözleşme imzalanan ve sözleşme imzalanmayan durumlarda ihale karar pulu alındığı görülmüştür.

İdareler tarafından 22'nci madde kapsamında yapılan alımlarda sözleşme imzalanan durumlarda sözleşme damga vergisi aranacağı; sözleşme imzalanmayan durumlarda ise sözleşme damga vergisi aranmayacağı hüküm altına alınmıştır.

Teknik Şartname Hükümleriyle Sözleşme Uygulamalarının Birbirine Aykırı Olması

Bazı hizmet ihalelerindeki teknik şartname hükümleriyle sözleşme uygulamalarının birbirine aykırı olduğu görülmüştür.

İhale dokümanı; ihale konusu işin her türlü teknik özelliklerini açıklayan, ihalenin ve işin gerçekleştirilmesiyle ilgili olarak idarece öngörülen bütün kayıt, kural ve şartları belirleyen belgeler manzumesidir. İstekliler ihale dokümanını incelemek suretiyle yapılacak işin mahiyeti, teknik özellikleri konusunda bilgi sahibi olurlar ve neyi, nasıl ve hangi şartlarla yapmayı yükümlendiklerini ihale dokümanı üzerinden tespit ederler.

Sözleşmenin uygulanması aşamasında, teknik şartnamenin gerektirdiği şartlarının karşılanmamasının yukarıda açıklanan mevzuata aykırı olduğu değerlendirilmektedir.

Ödemelerde Hakediş Raporlarının Bulunmaması

Bazı hizmet alım ihalelerine ait ödeme dosyalarında hakediş raporlarının bulunmadığı tespit edilmiştir. Yönetmelikten anlaşılacağı üzere sözleşme veya şartnamedeki hükümlere göre yerine getirilmesi gereken bedellerin ödenmesinde hizmet işleri hakediş raporu düzenlenmesi gerektiğinden bahsedilmiştir. Hizmet işleri hakediş raporu ise adı geçen yönetmeliğin örnek 5 tablosu esas alınarak hazırlanmalıdır. Bu rapor hizmet işlerinde yükleniciye ödenecek hakediş tutarlarının hesaplanmasına esas olan belgelerdir. Bu belgelerin yüklenici ve kontrol elemanlarınca imzalanması ve yetkili makamlarca da bunların onaylanması gerekir.

Hizmet alım ihalelerine ait ödemelerde bu hususa dikkat edilmesi gerekmektedir.

Onarım İşlerinin 4734 sayılı Kanunun 21 inci Maddesinin (f) Bendine Göre Pazarlık Usulü İle İhale Edilmesi

İdarece yapım işi kapsamında olan binalara ilişkin gerçekleştirilen onarımların hizmet alımı kapsamında değerlendirilmesi suretiyle 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin (f) bendine göre pazarlık suretiyle ihale edildiği görülmüştür.

Küçük onarımlar da dahil olmak üzere yapıma ilişkin onarımların yapım işi olarak değerlendirilmeyip hizmet alımı olarak değerlendirilmesi ve söz konusu onarım işlerinin Kanunda belirtilen “özel hal” kavramı içine sokularak Kanunun 21/f bendine göre pazarlık usulü ile ihale edilmesinde mevzuata uyarlılığın bulunmadığı değerlendirilmektedir.

Sözleşmede Aksine Açık Hüküm Bulunmasına Rağmen İşin Tamamının Alt Yükleniciye Yaptırılması

Yapım işlerinde mevzuata aykırı olarak işin tamamının tek bir alt yükleniciye yaptırıldığı görülmüştür. İşin tamamının tek bir alt yükleniciye verilmesi mevzuata uygun olmadığı gibi, işin tamamının değişik ve birden fazla alt yükleniciye yaptırılması da mevzuata uygun görülmemektedir.

Elektrik Alımının İhale Mevzuatına Aykırı Olarak Yapılması

İdarenin 2016 yılı hesabının incelenmesi neticesinde, serbest tüketici olma kapasitesine sahip olunmasına rağmen, elektrik ihtiyacının elektrik dağıtım şirketinden ihale yapılmaksızın karşılandığı tespit edilmiştir.

Yukarıda belirtilen yasal düzenlemelere göre, elektrik alımlarının 4734 sayılı Kanun hükümlerine göre yapılması gerekmektedir.

Kurum Bütçe İçi İşletmesince Yapılan Akaryakıt Alımlarının 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu Hükümlerine Göre Gerçekleştirilmemesi

Kurum bütçe içi işletmesince yapılan akaryakıt alımlarının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine göre gerçekleştirilmediği görülmüştür.

Mevzuat hükümlerine göre bütçe içi işletmelerin alımlarının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na göre yürütüleceği belirtilmiştir. Diğer bir deyişle, Kurumun “Belediyesi Tanzim Satış Müdürlüğü” adı altında faaliyet gösteren bütçe içi işletmesinin akaryakıt alımlarını Kamu İhale Kanunu hükümlerine göre gerçekleştirmesi esas olup, ihale yapmaksızın doğrudan bayilik sözleşmesi ile karşılaması mümkün görünmemektedir. Bu itibarla, bu şekilde yapılan akaryakıt alımlarının mevzuat hükümlerine aykırı olduğu düşünülmektedir.

Kesin Proje veya Uygulama Projesiyle İhale Edilmesi Gereken Yapım İşlerinin Ön Proje İle İhale Edilmesi

Kurum tarafından ihale edilen asfalt yapım işi, sulama suyu tesisi yapım işi gibi bazı yapım işlerinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 62’nci maddesi hükümlerine aykırı olarak ön projelerle ihalelere çıkılmıştır.

Mevzuata Aykırı Hizmet İmtiyaz Sözleşmesi Düzenlenmesi

Belediye ile hisselerinin %96’sına sahip olduğu A.Ş. arasında mevzuata aykırı olarak düzenlenen hizmet imtiyaz sözleşmesi ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım ihalesi kapsamında yapılacak temizlik işçisi, şoför, destek personeli çalıştırılması işi imtiyaz olarak verilmiştir.

Kamu İhale Kurulu Kararının Uygulanmaması

Açık ihale usulüyle çıkılan “418 Adet Personel Kiralama Hizmet Alım İhalesi’nde bir isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması yönünde alınan ön İhale Komisyonu kararına karşılık bu istekli tarafından Kamu İhale Kuruluna yapılan itirazen şikâyet başvurusu neticesinde Kamu İhale Kurulu tarafında alınan karar Kurum tarafından uygulanmamıştır.

Doğrudan Temin Yöntemi İle Yapılan Alımlarda Yasaklık Kontrolünün Yapılmaması

4734 sayılı Kanunun 22/d maddesi kapsamında yapılan alımlarda yasaklık kontrolünün yapılmadığı tespit edilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği çerçevesinde 22/d doğrudan temin yöntemi ile yapılan alımlarda yasaklık kontrolünün yapılması gerekmektedir.

İş Deneyim Belgelerinde Belge Tutarının Fazla Yazılması

İdare tarafından düzenlenen bazı iş deneyim belgelerinde belge tutarının fazla yazıldığı görülmüştür.

İhale Uygulama Yönetmeliklerinde; iş deneyim belgelerine fiilen gerçekleştirilen işle ilgili tutarların herhangi bir güncelleştirmeye tabi tutulmadan yazılacağı ve bu tutarların her türlü fiyat farkları hariç, varsa iş artışları dahil, hakedişteki sözleşme fiyatları ile yapılan işin tutarı üzerinden KDV hariç olarak belirleneceği ifade edilmiştir.

Yapılan incelemede, iş deneyim belge tutarına gerçekleştirilen iş tutarına bakılmadan ilk sözleşme bedelinin olduğu gibi yazıldığı veya yapılmayan iş artışları tutarının ve fiyat farklarının belge tutarına eklendiği görülmüştür.

Süresinde Bitmeyen İşler İçin İhtar Çekilmemesi

Belediyesi tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında gerçekleştirilen bazı ihalelerin uygulama aşamasında sözleşmede yazılı sürelere uyulmadığı, bu kapsamda yüklenici kusuru ile bitirilmeyen işler için idare tarafından herhangi bir ihtarda bulunulmadığı görülmüştür.

Belediyesi tarafından yapılan ve aşağıda tablo halinde gösterilen ihalelerde yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinde düzenlenen ihtar hükmüne uyulmamış ve mevzuat gereği idarenin sözleşmeyi feshedebilmesi mümkün olmamıştır. Hal böyle olunca Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ve bu kanuna dayanılarak çıkarılan ikincil mevzuat hükümlerinde düzenlenen sözleşmenin feshi ve sonuçları ile ilgili yaptırımlar uygulanamamıştır.

Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullere Aykırı Olarak Yakıt Dâhil Araç Kiralanması

İdare hizmet alım suretiyle taşıt edinmede Bakanlar Kurulu Kararı’na aykırı olarak yakıt dahil taşıt hizmet alımı yapmıştır.

Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullere ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı'nın temel amacı edilecek taşıtlarda ekonomik davranılması ve kaynakların savurganlığa yol açılmadan harcanmasıdır. Bu sebeple taşıtların aylık kiralama bedeline üst limit getirilmiştir. Hizmet alım yoluyla taşıt edinilmesinde mevzuata aykırı olarak yakıt yükleniciden olacak şekilde ihaleye çıkıldığında aylık taşıt bedelinin ne kadarının yakıt ne kadarının kira bedeli olduğu anlaşılamamakta ve mevzuatta belirtilen üst limitin aşılıp aşılmadığı bilinememektedir.

Kamu İhale Kanunu Kapsamında Olan Mal Alımının Hatalı Olarak Kapsam Dışında Tutulması

İdare 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde yer alan kurumlar arasında olup, mal alımlarında söz konusu kanununda yer alan esas ve usullere uyması gerekmektedir.

Yapılan incelemede, İdare tarafından çim alımı ve muhtelif ağaç alımına yönelik iki farklı mal alımı istisna kapsamında olmamasına rağmen 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun İstisnalar başlıklı 3-a maddesine göre alım yapıldığı görülmüştür.

Bu itibarla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İstisnalar” başlıklı 3-a maddesi kapsamında olmayan aynı Kanun’un 19’uncu maddesine göre açık ihale usulü ile yapılması gerekirken İhale Kanunu kapsamı dışında temin yapılmıştır.

Yüklenicinin Yapımını Üstlendiği İki Farklı Yapım İşinde Aynı Teknik Personelin Görevlendirilmesi

İdarenin 2017 yılı hesabının incelenmesi neticesinde; “320 Ada 1-5-6-29 Parselleri İnşaat Rekonstrüksiyon Uygulama İşi” ile “320 Ada 2-4-30-31-32-33 Parseller Rekonstrüksiyon Uygulama İşi” kapsamında aynı teknik personelin şantiye şefi olarak çalıştırıldığı tespit edilmiştir. Oysaki İdarenin mevzuata uygun olarak hareket ederek her bir işi ayrı olarak değerlendirmesi, her iş için bir tane şantiye şefi talep etmesi ve sözleşmede belirtilen cezai müeyyideleri işletmesi gerekirdi.

Teknik Şartname Ve Yaklaşık Maliyetin Hizmet Alımı İle Hazırlatılması

Kurum tarafından yapım işi ihalelerine ilişkin teknik şartname hazırlanması ve yaklaşık maliyetin hesaplanması işinin ayrıca doğrudan temin ile hizmet alımına konu edildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nda şu hükme yer verilmiştir;

“Şartnameler

Madde 12- İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin her türlü özelliğini belirten idari ve teknik şartnamelerin idarelerce hazırlanması esastır. Ancak, mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özelliği nedeniyle idarelerce hazırlanmasının mümkün olmadığının ihale yetkilisi tarafından onaylanması kaydıyla, teknik şartnameler bu Kanun hükümlerine göre hazırlattırılabilir.”

Ancak yapılan incelemede; özelliği gereği belediye çalışanlarınca hazırlanması mümkün olan ve herhangi bir özel niteliği haiz olmayan işlere ilişkin teknik şartname ve yaklaşık maliyetin ilgili yapım işinden ayrı olarak doğrudan temin ile hizmet alımına konu edildiği tespit edilmiştir.

Kamu İdaresi Tarafından Hazırlanması Gereken Plan, Program Ve Raporların Danışmanlık Hizmeti Alımı Suretiyle Üçüncü Kişilere Yaptırılması

İdarenin stratejik planının, performans programının ve faaliyet raporlarının hazırlanması belediyelerin mali hizmetler biriminin görevleri arasındadır. İdarenin iç kontrol sisteminin kurulması, standartlarının uygulanması ve geliştirilmesi konularında çalışmalar yapmaktan da bu birim sorumludur.

Kamu idaresinin 2017 yılına ait performans programı ile 2016 yılına ait faaliyet raporlarının hazırlanması ve iç kontrol eylem planında öngörülen şartların gerçekleştirilmesi için görevli mali hizmetler birimi mevcutken ve yeterli personeli bulunmasına rağmen, mevzuat izin vermediği halde danışmanlık hizmeti alımı suretiyle gerçekleştirilmiştir.

Pazarlık Usulü İle İhale Edilebilecek İşler Arasında Sayılan 21/b Yönteminin Gerekçelerinin Oluşmaması ve Kısımlara Bölerek İhale Yapılması

“Üstten Vinçli Hidrolik Sıkıştırmalı Çöp Kamyonu Kasası Alımı” işinde Pazarlık Usulü Yönteminin Kanunda sayılan gerekçelerinin oluşmadığı görülmüştür.

İdare aynı işi, aynı firmaya 5 ay sonra tekrar yaptırmıştır. Ancak her iki ihalenin gerek gerekçelerinden gerekse her iki iş arasındaki süreden anlaşılacağı üzere, “çöp kamyonu kasası alımı işi” için 21/b pazarlık usulü şartlarının oluşmadığı ve parçalara bölünerek bu ihalenin yapıldığı görülmüştür. Her ne kadar ilk ihalede ivedi bir durumdan söz edilebilse de ikinci ihalenin benzer gerekçelerle yapılması mümkün değildir. Bu iki ihalenin temel usullerden olan açık ihale usulü veya belli istekliler arasında ihale usullerinden birisiyle yapılması gerekirdi. Dolaysıyla 21/b yöntemiyle bu şekilde iki farklı ihale yapılması açıkça Kanunun 5’inci maddesinde yer alan temel ilkelere aykırı olup 60’ıncı maddede yer alan yaptırımlara tabidir.

Anahtar Teslim Götürü Bedel Olarak İhale Edilmesi Gereken Yapım İşlerinde Birim Fiyat Teklif Alınması

Belediyesi'nce yaptırılan yapım işlerinin incelenmesinde, birim fiyat teklif alınarak ihale edilmesi mümkün olmayan yapım işlerinin de birim fiyat teklif alınarak ihaleye çıkıldığı, uygulama projesi yapılabilen işlerin anahtar teslim götürü bedel teklif alınarak ihale edilmediği görülmüştür.

Kanun'un emredici hükümleri ve ilkeleri göz önünde bulundurularak, yapım işlerinde uygulama projelerinin yaptırılması ve götürü bedel teklif alınarak ihaleye çıkılması, birim fiyat teklif yönteminin uygulama projesinin yapılmasının mümkün olmadığı ve kamu kaynağının daha verimli kullanılmasının sağlanması gereken onarım, tünel, otoyol gibi işler dışında kullanılmaması gerektiği değerlendirilmiştir.

Piyasa Fiyat Araştırması Yapılmadan Doğrudan Temin Usulüyle Hizmet Alınması

Hizmet içi eğitim alımının piyasa fiyat araştırması yapılmadan doğrudan temin usulüyle alındığı görülmüştür. Hizmet içi eğitime ilişkin doğrudan temin suretiyle yapılan alımlarda işin detayının tanımlanması ve işi yapanlardan gerekli teklifler alınarak piyasa fiyat araştırmasının yapılması sağlanmalıdır.

Yapım İşinin Geçici Kabule Uygun Olmadığı Durumda Ön İnceleme Tutanağının Olmaması

İşin süresinin dolmasına rağmen geçici kabule hazır olmayan yapım işlerine ilişkin ön inceleme tutanağının düzenlenmediği görülmüştür. Ön inceleme sonucu işin geçici kabule hazır halde olmadığı durumda geçici kabul teklif belgesi düzenlenmemesi ve somut olarak neden geçici kabule hazır olmadığına dair durumun ön inceleme tutanağı ile ortaya konulması gerekir.

4734 Sayılı Kanun’a Aykırı Alım Yapılması

İhtiyacın sadece gerçek veya tüzel tek kişi tarafından karşılanabilecek nitelikte olmamasına rağmen, Kurum tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22’nci maddesinin (a) hükmü gereği doğrudan temin ile alım yapıldığı tespit edilmiştir.

Yapım İşinin Kısımlara Bölünerek Mal ve Hizmet Alımı Yöntemiyle Gerçekleştirilmesi

Belediyesi sınırları içindeki çeşitli mahallelere yapılan yol ve kaldırım yapım işleri 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine göre yapım işi olarak ihale edilmesi gerekirken dört ayrı mal ve hizmet alımı olarak ihale edilmiştir.

Piyasa Fiyat Araştırmalarının Sağlıklı Yapılmaması

Mal ve hizmet alımları kapsamında yapılan piyasa fiyat araştırmalarının büyük bir çoğunluğu aynı satıcılardan yapılmış, bazı alımlarda teklif vermeye yetkili olmayanlardan fiyat teklifi alımları yapılmıştır.

Doğrudan temin yöntemi kullanılarak yapılan alımlarda piyasa fiyat araştırmasının yapılması zorunludur. Yapılacak piyasa fiyat araştırmalarının kaynakları verimli kullanmaya dönük, rekabeti sağlayıcı ve eşitlik ilkesine uygun olması gerekmektedir. Ancak doğrudan temin yöntemi kullanılarak yapılan alımlara ilişkin piyasa fiyat araştırmaları kurum kaynaklarını verimli ve ekonomik olarak kullanmayı, rekabeti ve eşitliği sağlayacak şekilde gerçekleşmemiştir.

Peyzaj Ürünlerinin Mevzuata Aykırı Biçimde İhale İstisnası Kapsamında Alınması

Kamu idaresince, park ve bahçeler ile refüj alanları ve diğer yeşil alanlarda kullanılmak üzere satın alınan tohum, fidan, çiçek gibi peyzaj ürünlerinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 3’üncü maddesinin (a) bendi kapsamında ihalesiz olarak alındığı tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 3/a maddesine göre tarım ve hayvancılıkla ilgili ürünlerin doğrudan üreticilerden veya ortaklıklarından ihalesiz olarak satın alınabilmesi için; alımı yapacak kuruluşun bu ürünleri işleme, değerlendirme, iyileştirme veya satma işlemlerini yapmakla yasal olarak yetkilendirilmiş olması, aynı zamanda yapılan alımların yukarıda sayılan faaliyetlerden birini amaçlaması gerekmektedir.

Tanıtım Niteliğinde Olmayan Yayınlar İçin Hizmet Alımı Yapılması

Kurumun tanıtım giderlerinin incelenmesi neticesinde; doğası gereği zaten haber niteliği taşıyan veya rutin belediyecilik hizmetleri olan veya beldenin tanıtımı kapsamında olmayan bir kısım yayınlar için hizmet alımları yapıldığı, bu kapsamda çeşitli basın yayın kuruluşlarına ödemede bulunulduğu tespit edilmiştir.

Belediyelerin görev ve sorumlulukları dâhilinde yapılması gereken rutin işlerin halka duyurulması ya da bizatihi haber niteliği taşıyan etkinlik ve olayların yerel medya organlarının yayın akışı içerisinde yer alan haber programlarında yayımlanması için ödeme yapılmasının tanıtım gideri ile ilişkisi kurulamamakla birlikte kamu gideri ile de bağdaşmamaktadır. Kamu kaynaklarını etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde mevzuata uygun olarak kullanmak, kamu görevlilerinin ödevidir. Tanıtım giderleri kapsamında olmayan bu tarz harcamalar kamu kaynaklarında israfa neden olmaktadır.

Anahtar Teslimi Götürü Bedel Yapım İşlerinde Yapılan İş Eksilişlerinin Hatalı Hesaplanması

Kurum ihale işlemleri üzerinde yapılan incelemeler neticesinde; anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen çeşitli yapım işlerinde bazı iş kalemlerinin yapımından tümüyle vazgeçildiği veya yerlerine başka imalatlar yapıldığı, vaz geçilen imalatlara ilişkin tutarların hesaplanmasında hatalı olarak pursantaj tablosunun kullanıldığı tespit edilmiştir.

Alınan Hizmetle Bağlantısı Olmayan Mal Alımı Yapılması

Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı, Gençlik ve Spor Şube Müdürlüğünce yapılan ihale ile 180 gün süre ile Kış Spor Organizasyonları Hizmet Alımı olarak tanımlanmış, işe ait teknik şartnamede yapılacak organizasyonlar 1) Kış Spor Okulları, 2) Uluslararası Buz Tırmanış Festivali, 3) Cirit Turnuvası, 4) Atlı Kızak ve Natürel Kızak Turnuvası olarak sıralanmış ve ayrıca Fitness Malzeme Alımı da ihale kapsamına dâhil edilmiştir. 19/11/2017 tarihinde sözleşmesi yapılan bahse konu ihaleyle hizmet sunucusundan 79 kalem mal tedarik edilmiştir.

Belediye tarafından ihalesi yapılan hizmet alımı işine dahil edilen fitness malzemelerinin, ihale edilen organizasyonlarla alakası olmadığı açıktır. Dolayısıyla bu malzemelerin alınan hizmetlerle aynı ihale kapsamında tedarik edilmesi, mezkûr mevzuat hükümlerine aykırıdır.

4734 Sayılı Kanun’un 22’nci Maddesinin (a) Bendi Kapsamında Tek Kaynaktan Temin Edilen Mallara ve Hizmetlere İlişkin Mevzuat Hükümlerine Uyulmaması

Tek kaynaktan temin edilen bu alımlar incelendiğinde; kalorifer yakıt bedeli, stant kiralama, yemek bedeli, ışık ve ses sistemi kiralanması, gül seti alımı, dergi alımı, masa ve dolap alımı, kamera ve yedek parça alımı, konaklama bedeli, çiçek alımı, mevsimlik kumaş alımı, ulaşım bedeli, düz cam alımı, yemek pişirme bedeli, araç kiralama bedeli vs. gibi mal ve hizmet alımlarından oluştuğu anlaşılmaktadır. Piyasada birçok satıcısı olan ve açık rekabetle temin edilebilecek bu mal ve hizmet alımları, ilgili mevzuatı uyarınca, ihaleyle yapılmalıdır.

Bahsi geçen işlemler konusunda, mevzuat hükümlerine aykırı hareket edilmesinin yanında, uygulamanın Belediye tarafından genel ve yaygın hale getirildiği de anlaşılmaktadır.

İhale Dokümanında Belirtilen Hususlara Riayet Edilmemesine Rağmen Tam Hakediş Ödenmesi

Kurum tarafından ihale edilen bir kısım hizmet alımı işlerinin incelenmesi sonucunda; teknik şartnamede yazılı hususların hiç yapılmadığı veya eksik yapıldığı, buna rağmen söz konusu işlere ilişkin tutarların işin teknik şartnamesine uygun ve tam olarak yapılmış gibi eksiksiz olarak ödendiği tespit edilmiştir.

Kurum tarafından yapılan ihaleler sonucunda imzalanmış sözleşme bedelleri adeta bir ödenek gibi görülmekte, bu bedeller teknik şartnameye bağlı kalınmaksızın kullanılarak teknik şartnamede yazılı olsun veya olmasın her işin yaptırabileceği düşünülmektedir. Bu yaklaşımın terk edilerek, işlerin teknik şartnamesinde yazıldığı şekilde yapılmasının sağlanması, işin teknik şartnamede yazılı olduğu haliyle tam olarak yapıldığının anlaşılmasından sonra ödemelerin gerçekleştirilmesi, eksik iş varsa yükleniciye tamamlattırılması, bu da mümkün değilse yapılmayan kısmın hakedişlerden düşülerek eksik ödemede bulunulması gerektiği açıktır.

İhalelerde Yaklaşık Maliyetin Hatalı Belirlenmesi

Kurum tarafından yapılan ihalelerde temin edilen çok sayıda ve çeşitli özellikteki mal ve hizmetlerin yaklaşık maliyetlerinin belirlenmesi adına yalnızca üç firmadan fiyat bildirimi alınması, firmalarca bildirilen fiyatların da piyasa rayiçlerini yansıtıp yansıtmadığı kontrol edilmeksizin yaklaşık maliyet hesabında değerlendirilmesinin mevzuata aykırı bir uygulama olduğu izahtan varestedir.

Rekabeti Engelleyici Uygulamalar Nedeniyle Günün Rayiçlerinin Çok Üzerindeki Fiyatlardan Mal Alımı Yapılması

Farklı uzmanlık konularına ilişkin ihtiyaçların tek bir ihalede toplanması; sadece kendi alanına ilgi duyan ve işin kendisinin iştigal sahasına girmeyen bölümlerine teklif vermekten çekinen kişilerin ihaleye katılımını engelleyeceği, bu nedenle rekabetin kısıtlanacağı açıktır. Bununla birlikte ihaleye katılan istekliler kendilerinin doğrudan sağlayacakları unsurlar dışındaki iş kalemlerini bir başka kaynaktan temin ederek gerçekleştireceklerinden kendi ticari kârlarını da içeren daha yüksek bir fiyatı teklif edeceklerdir. Nitekim söz konusu ihalede de bu husus gerçeklemiş, ihaleye eğitim, seyahat ve organizasyon konularında faaliyet gösteren firmalar katılabilmiş, kendi iştigal konuları dışındaki unsurların temini ancak yüksek kârlarla sağlanmış ve bu da Kurum’un piyasadan doğrudan temin yöntemi ile dahi daha ucuza temin edebileceği mal ve malzemelerin ihale kapsamında daha yüksek maliyetlerle teminine yol açmıştır.

Belediyesince 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu gereği mal alımı ihalesi ile temin edilmesi gereken mal ve malzemelerin mezkûr Kanun’a aykırı olarak başkaca işlerle birleştirilmek suretiyle hizmet alımı şeklinde temin edilmesinde, ihaleye girişe çeşitli kısıtlar konulmak suretiyle rekabetin engellenmesinde, mallara ilişkin yaklaşık maliyetin hatalı bir şekilde yüksek hesaplanmasında ve tüm bunların sonunda da işin mal alımı kısmında piyasa rayiç değerlerinin çok üzerinde malların temin edilmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

Temini Sağlanan Bütün Mallara %18 KDV Uygulanması

4734 sayılı Kanun, aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işlerinin bir arada ihale edilmesini yasaklamıştır. Buna göre Kurum tarafından yapılan ihalelerde söz konusu mevzuat hükmüne uygun işlem tesis edilmiş olsaydı ihalenin mal alım kısmı ayrı bir ihale olarak yapılacak ve mal alımlarına ilişkin olarak düzenlenen ikincil mevzuata tabi olacaktı.

İşin mal alım kısmının başkaca hizmet alımı ve yapım işi ile ihale edilmesi sebebiyle yüklenicinin gerçekleştirmiş olduğu tüm mal teslimleri ve hizmet ifaları tek bir faturada toplanmış ve bu faturada da işin gerçekleştirilen kısmının tamamına %18 oranında KDV uygulanması zorunlu olmuştur.

İhale kapsamında temin edilen 705 adet malın toplam sözleşme bedelinin yaklaşık %30’luk kısmını oluşturduğu, bazı mal kalemlerinin olması gerekenin üstünde oranlardan katma değer vergisine tabi tutularak %18 oranında vergilendirildiği görülmektedir. Şayet Kurum söz konusu işin mal alım kısmını ayrı bir ihale olarak gerçekleştirmiş olsaydı böyle bir durumla karşı karşıya kalınmayacak, teslim alınan tüm mallar için Bakanlar Kurulunca belirlenmiş oranlar üzerinden katma değer vergisi ödenecekti.

Kurum’un ihale sürecini en başından itibaren Kanun’a aykırı olarak gerçekleştirmesi, bazı mallar için daha yüksek KDV ödenmesine neden olmuş, bu ise Kurum giderlerinin artmasına sebebiyet vermiştir.

Yaklaşık Maliyet Hesabında Yer Alan Yüklenici Karının Sözleşme ve Genel Gider Dâhil Bedel Üzerinden Hesaplanması

Yaklaşık maliyet hesaplanırken alınacak hizmetin miktarları tespit edilen fiyatlarla çarpılarak sözleşme giderleri ve genel giderler hariç olarak hesaplanacaktır.

Yaklaşık maliyetin mevzuat hükümlerinin belirttiği şekilde yapılmamış olması başta sınır değerin doğru olarak belirlenmesi olmak üzere aşırı düşük teklif sorgulanmasının doğru ve net olarak yapılmasına engel teşkil etmektedir. Yaklaşık maliyet hesaplamasının, alınacak hizmetin miktarlarının tespit edilen fiyatlarla çarpılarak sözleşme giderleri ve genel giderler hariç olarak hesaplanması doğru olacaktır. Mevcut uygulama mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir.

Yaklaşık Maliyetin Belirlenmesi İçin Yeterli Ölçüde Fiyat Araştırması Yapılmaması ve Aşırı Yüksek Fiyat Bildirimlerinin Dikkate Alınması

İhalelerde yaklaşık maliyetin belirlenmesi için her türlü fiyat araştırmasının yapılmadığı ve aşırı yüksek fiyat bildirimlerinin yaklaşık maliyet hesabında dikkate alındığı tespit edilmiştir.

Çöp Toplama, Nakli ve Kent Temizliği İşinde Birçok Yönden Rekabet ve Eşit Muamele Şartlarının Oluşmaması Sonucu İhaleye Katılımın Kısıtlanması

Belediye tarafından gerçekleştirilen “400 işçi ve 50 araç ile Çöp Toplama, Nakli ve Kent Temizliği İşinde” ihaleye katılımda idarece yeterlilik kriteri olarak istenilmesi gereken Karayolu Taşıma Kanunu ve Karayolu Taşıma Yönetmeliği çerçevesinde düzenlenen karayolu taşıma yetki belgelerinin istenilmediği, mal ve hizmet alımlarının bir arada ihale edildiği, kısmi teklife izin verilmediği, birim fiyat teklif cetvelinde ayrı satır açılması gerekirken açılmadığı, hizmet alım ihaleleri uygulama yönetmeliğinde yapılan değişikliklerin dikkate alınmadığı görülmüştür.

İhale Sürecinde Birden Fazla İhale Yetkilisi Bulunması

Belediyenin gerçekleştirdiği ihalelerde, ihale sürecinde ihale yetkilisi olarak birden fazla kişinin imzasının bulunduğu tespit edilmiştir. Belediyesinin gerçekleştireceği yapım işleri ile mal ve hizmet alım ihalelerinde, ihale sürecini bir bütün olarak düşünüp ihale onayının alınmasından sözleşmenin imzalanmasına kadarki geçen süreçte ihale yetkisinin tek kişi tarafından kullanılmasının mevzuat açısından doğru olacağı düşünülmektedir.

Yurtdışı Görevlendirmelerde Organizasyon Hizmeti Alınması ve İdare Personeli Olmayan Kişilerin Bulunması

Belediyece gerçekleştirilen yurtdışı teknik inceleme ve temas programlarının 6245 sayılı Harcırah Kanunu kapsamında yapılması gerekirken 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında hizmet alımı yoluyla yapıldığı, bu suretle ancak yol ve gündelik masrafları için ödeme yapılması gerekirken rehberlik, tur otobüsü, müze giriş bedelleri gibi mevzuat gereği ödenmesi mümkün olmayan giderlerin de ödendiği, belediyenin atanmış veya seçilmiş görevlileri arasında olmayan kişilerin de söz konusu gezilere götürüldüğü tespit edilmiştir.

İhalenin Daha Yüksek Teklif Veren İstekli Üzerinde Bırakılması

İş Deneyim Belgesinin hatalı değerlendirilmesi ihalenin ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren istekli yerine, 259.410,00 –TL daha yüksek teklif veren istekliye bırakılması, kurumun zarara uğramasına neden olmuştur. Bu itibarla, söz konusu ihalede kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli olarak kullanılmadığı değerlendirilmektedir.

Düşük Teklif Veren Firmaların İhalenin Esasını Etkilemeyecek Nedenlerle İhale Dışı Bırakılması

Yapılan incelemelerde, düşük teklif veren firmaların ihalenin esasını etkilemeyecek, rekabeti engelleyecek nedenlerle ihale dışı bırakıldığı görülmüştür.

İhalelerde kamu menfaati göz önünde bulundurularak katılımı kısıtlayıcı, rekabeti engelleyici hususlara yer verilmemeli, benzer iş tanımı, mevzuatın ruhuna uygun olarak ihalelere katılımı artıracak dolayısıyla rekabet düzeyini mümkün olan en yüksek seviyede gerçekleştirecek şekilde geniş yorumlanmalıdır.

Pazarlık Usulü İhale Edilmesine Belirli Parasal Limite Kadar İzin Verilen Bazı Hizmet Alımlarında Limiti Aşan İş Artışları Yapılması

Pazarlık usulü ihale edilmesine izin verilen bazı hizmet alımlarında parasal limiti aşacak iş artışları yapıldığı, artış yapılan işlerin ise gösterilmediği tespit edilmiştir.

F bendi kapsamında pazarlık usulüyle ihale yapılması için işin yaklaşık maliyetinin 195.205,00 TL ye eşit veya bu tutarın altında olması gerekmektedir. İncelemesi yapılan ve aşağıda bilgileri sunulan ihalelerdeki yaklaşık maliyetlerin yukarıda tutarı yazılı parasal limitin altında olmakla birlikte iş miktarı artırılarak sözleşme bedelinin yükseldiği ve söz konusu parasal limiti aştığı görülmüştür.

Mevzuat Hükümlerine Aykırı Olarak Araç Satın Alınması

Kurumun 237 sayılı Taşıt Kanunu ve 2017 yılı Bütçe Kanunu hükümlerine aykırı olarak hizmet aracı alımı yaptığı tespit edilmiştir.

Mevzuat hükümleri ve açıklamalar bir arada değerlendirildiğinde, Taşıt Kanunu’na ekli (1) sayılı cetvelde belirtilenler ile son iki sırası hariç olmak üzere (2) sayılı cetvelde yer alan makamların yabancı menşeli taşıt edinebileceği belirtilmiş ve söz konusu cetvellerde belediye başkanına yer verilmemiştir. Ayrıca Bütçe Kanunu ile öngörülen Azami Satın Alma Bedeli (50.400 TL) aşılmıştır. Dolayısı ile yabancı menşeli otomobil alamayacağı mevzuatta belirtilmiş olmasına rağmen söz konusu yasağa uyulmadığı, edinilecek taşıtın silindir hacminin 1600 cc’yi geçmemesi gerekirken 3000 cc silindir hacimli araç tercih edildiği ve azami bedel aşılarak katma değer vergisi hariç 433.643,00 TL bedelle otomobil satın alındığı görülmüştür.

Araç Hizmet Alımı İhale Dokümanında Marka Adının Yazılması ve Yerlilik Muhteva Oranı %50'nin Altında Kalan Araçların Kiralanması

Büyükşehir Belediyesinde yapılan incelemede, araç kiralama hizmet alımı ihalesinde hem Kamu İhale Kanunu'na ve hem de Taşıt Kanunu'na aykırılıklar taşıyan hususlar olduğu tespit edilmiştir.

Araç kiralama hizmet alım işinde, şartnamelerde marka ve model belirtildiği, belirtilen araçların büyük bir kısmının yabancı menşeli araç statüsünde yer aldığı, bu hususun da yukarda yer alan mevzuat hükümlerine açıkça aykırılık teşkil ettiği değerlendirilmektedir. 237 sayılı Taşıt Kanunu’nun ve bu kanun gereğince yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararında yer alan hususlar, idarelerce gerek ihale öncesi düzenlenen şartnamelerde gerekse sözleşmenin uygulanması sırasında uyulması gereken kurallar olup aksi şekilde uygulama yapılması mümkün görülmemektedir.

İhale Dokümanlarında Öngörülenden Daha Düşük Özellikte Araç Çalıştırılması

Belediyede yapılan incelemelerde, ihale ve eki şartnamelerinde öngörülenlerden daha yaşlı ve/veya düşük motor gücü olan araçların çalıştırıldığı tespit edilmiştir.

Bazı ihaleler kapsamında araç kiralandığı, şartnamelerde bu araçların yaşına (modeline), motor hacmine ve beygir gücüne yönelik düzenlemeler yapıldığı görülmüş, ancak çalıştırılan araçların ruhsatları incelendiğinde, istenilen şartların karşılanamadığı, buna rağmen idarece çalıştırılmaya devam ettirildiği ve işlem yapılmadığı tespit edilmiştir.

Pazarlık Usulü ile İhale Edilen Elektrik Alımı İşinde %20'yi Aşan İş Artışının Yapılması

İdare tarafından 4734 sayılı Kanun’un 21/b bendine göre Pazarlık Usulü ile ihale edilen Elektrik Hizmeti Alımı İşinde %20 sınırının üzerinde iş artışına gidildiği görülmüştür.

Hizmet Alım İşi Sözleşmelerinde Tip Sözleşmeye Uyulmaması

Belediyenin yapmış olduğu hizmet alımı işine ilişkin sözleşmelerin “Cezalar ve Sözleşmenin Feshi” başlıklı 16'ncı maddesinin Hizmet Alımları Uygulamaları Yönetmeliği ekinde yer alan tip sözleşmeye aykırı olduğu görülmüştür.

Yapım İşlerinin Kesin Kabulünde Yapım İşleri Genel Şartnamesine Uygun Hareket Edilmemesi

Belediyece ihale edilen yapım işlerinin kesin kabulünün Yapım İşleri Genel Şartnamesine uygun yapılmadığı görülmüştür. Asıl olan geçici kabul yapıldıktan sonra teminat süresi dolduğu anda yüklenicinin dilekçesi üzerine kesin kabulün yapılmasıdır. Yüklenicinin dilekçeyi vermediği durumda ise irtibata geçilerek dilekçeyi vermesi gerektiği hatırlatılarak kesin kabul işlemleri yapılmalıdır. İhale edilen işlerin kesin kabulü yüklenicinin dilekçesinden itibaren makul süre içinde yapılmalıdır.

4734 Sayılı Kanun’a Göre İhaleye Katılamayacak Olanlarla Sözleşme İmzalanması

Bazı ihalelerine katılan ve sözleşme imzalanan şirketlerin yönetim kurullarında yer alan kişiler, aynı zamanda Yönetim Kurulu üyesidirler. Söz konusu şirketlerin, 4734 sayılı Kanuna göre ihale dışı bırakılması gerekirken, bu şirketler ihale dışı bırakılmadığı gibi yine bu şirketlerle sözleşme imzalanmıştır.

Mal Alım İhalelerinin Mal ve Malzemeler Kurumun Envanterine Girdikten Sonra Yapılması

İvedi olarak ve yerinde giderilmesi gereken şebeke hattı arızaları için gerekli mal ve malzeme alımlarının Kurumun envanterine girdikten sonra ihale süreçlerinin tamamlandığı görülmüştür.

İvedi olarak ve yerinde giderilmesi gereken şebeke hattı arızaları için gerekli mamul mal, malzeme veya hizmet alımları için idareye yeteri kadar esneklik sağlanmışken, İdarenin bu çerçevenin dışına çıkıp mamul mal, malzeme veya hizmet alımlarını ihale sürecini tamamlamadan tedarik etmesinin yasal dayanağı bulunmamaktadır.

Söz konusu düzenleme uyarınca, 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin (f) bendine göre pazarlık usulüyle yapılan ihalelerde ihale süreci tamamlandıktan sonra mal ve malzemelerin tedarik edilmesi gerekmektedir.

Sözleşme Süresinin Bitiminden Sonra İş Artışı Suretiyle Aynı Sözleşme Kapsamında Mal Alınması

Mal alım ihalelerinde ihale konusu mal teslim alındığı ve sözleşme süresi dolduğu halde, iş artışı suretiyle aynı sözleşme kapsamında mal alımı yapılmaktadır. 4735 sayılı Kanunun 24’ üncü maddesinde düzenlenen iş artışı yürürlükte olan bir sözleşme kapsamında yapılabilecek iş artışları ile ilgili olup, süresi biten işlerde yürürlükte olan ve dolayısı ile geçerli bir sözleşme olmadığı için, bu çerçevede bir iş artışı da söz konusu olamaz.

Doğrudan Temin Yöntemiyle Asıl Sahipleri Yerine Aracılardan Ekskavatör Kiralanması

Su ve Kanalizasyon İdaresi’nde yapılan denetimlerde çeşitli tarihlerde doğrudan temin yöntemiyle yapılan kiralamalarda İdare’nin araçların asıl sahiplerinden teklif almak yerine bu araçları ilk sahiplerinden hatta aradaki kiracılardan dahi kiralayan yüklenicilerden teklif alarak söz konusu kiralamaları uygun olmayan şartlarla yaptığı görülmüştür.

Alım Konusu Alanda Faaliyet Göstermeyen Firmalardan Piyasa Fiyat Araştırması Yapılması

Su ve Kanalizasyon İdaresi tarafından belirlenen ve doğrudan temin alımlarına ilişkin piyasa fiyat araştırmaları için teklif vermeleri istenen bazı firmalar ile pazarlık ihalelerine davet edilen bazı firmaların alım konusu mal veya hizmet alanında faaliyet göstermeyen firmalar arasından seçildiği, bu nedenle ilgili piyasa fiyat araştırmalarının gerçeği yansıtmadığı ve ilgili alımları yüklenen firmaların ise söz konusu alıma yalnızca aracılık etmesi sebebi ile yüksek karlar elde ettiği görülmüştür.

Yapım İşlerinde Tüm Risk (All Risk) Sigortaya Esas Alınacak Bedelin Doğru Belirlenmemesi

Yapım işlerinde toplam hak ediş tahakkuk tutarının ilk poliçedeki sigorta bedelini aşan tutarının tüm risk sigorta kapsamı dışında olduğu görülmüştür.

Radyoterapi ve Laboratuvar Hizmetlerinin Puan Karşılığı Hizmet Satın Alınması Yoluyla Temin Edilmesi

Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanelerinde yapılan denetimlerde temel sağlık hizmetlerinin yüklenicilerden temin edildiği ve bu nedenle ortaya çıkması muhtemel riskler hakkında sağlıklı bir maliyet ve ödemeler için de kontrol çalışmasının yapılmadığı tespit edilmiştir.

Sağlık hizmetinin sürekliliği, kalitesi ve kamu kaynaklarının etkin, ekonomik ve verimli kullanılması açısından bu hizmetin sağlanması için gerekli ekipman, tesis ve cihazların temini, bu alanda uzman olan sağlık personelinin istihdamı ve eğitiminin sağlanması suretiyle, süresi ihale ve sözleşmeyi aşan kamu zararı ve diğer yükümlülüklerden doğabilecek zarar riskinin en aza indirilmesi, uzun vadeli gerçekçi maliyetlerin bütçeye yansıtılması tavsiye edilmektedir.

Doğrudan temin usulü ile alınan malzemelere ilişkin yaklaşık maliyet araştırmasının malzemeler temin edildikten sonra yapılması

Küçük onarımlar için ihtiyaç duyulan mal ve malzemeler için gerekli piyasa fiyat araştırmasını yapmadan belirli birkaç firmadan malzemeleri satın aldığı, söz konusu malzemelerin tesliminden sonraki bir tarihte, sanki ilgili alıma ilişkin piyasa fiyat araştırması yapmış ve en ucuz teklif veren firmayı tespit etmiş gibi Piyasa Fiyat Araştırma Tutanağı düzenlediği ve en ucuz teklif veren firmadan satın alınmış gibi evrak tanzim edildiği görülmüştür.

Kurumun ihtiyaç duyduğu malzemelerin piyasa fiyat araştırması yapılmaksızın temin edilerek, sonradan gerçek duruma uygun olmayan belge düzenlenmiş olması yukarıda belirtilen hükme de aykırı olup; ihalede saydamlık, rekabet ve eşit muamele ilkeleri zedelenmiştir.

İdare tarafından; 4734 sayılı Kanunun birden fazla maddesine aykırı işlem yaparak muhtemel kamu zararına sebep olan personel hakkında idari işlem/gerekirse adli işlem yapılmasının uygun olacağı değerlendirilmiştir.

Yapım İşlerinde Kesin Kabul Tarihine Kadar Kesin Teminat Tutarının Yarısının Tutulması Zorunluluğuna Uyulmaması

Yapım işlerinde kesin kabul tarihine kadar alınan kesin teminat mektuplarının yarısının iade edilmeyerek İdarece muhafaza edilmesi kuralına uyulmadığı tespit edilmiştir.

Yapım işlerinde geçici kabul ile alınan kesin ve ek kesin teminatın yarısının iade edildiği, ancak kalan yarısının kesin kabul tutanağının onaylanması ile iade edilmesi gerektiği halde, teminat mektubunun süresi uzatılmadığından işlevsiz kaldığı tespit edilmiştir. Buna mahal verilmemesi için teminat mektubunun süresinin bitiminden en az bir ay öncesinden yazı ile mektubun süresinin uzatılmasının istenmesi, yüklenici tarafından süre uzatım talebinin yerine getirilmemesi halinde ise mektubun nakde dönüştürülerek emanet hesaplarında tutulması gerektiği değerlendirilmektedir.

Hizmet Alımı Sözleşmelerine Hizmetin Kalitesini Olumsuz Yönde Etkileyen Hükümler Konulması

Hizmet alımı sözleşmelerine hizmeti gerçekleştiren firma tarafından Üniversiteye binek araç tahsis edilmesi, boya ve badana işleri ile çeşitli tamirat ve onarımların yapılmasına ilişkin sunulan hizmetle doğrudan ilgisi olmayan hükümlerin konulması mevzuata uygun olmadığı gibi; hizmeti gerçekleştiren firmalara hizmetle doğrudan ilgisi olmayan işlerin yaptırılması hizmetin maliyetini artırdığından, sunulan hizmetin kalitesini de olumsuz yönde etkilemektedir.

Hizmet Binası İnşaatı İhalelerinin Yapılmasında ve Bu İhalelerin Uygulanmasında Sponsorlara Yetki Verilmesi

Üniversite ile T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Genel Müdürlüğü arasında imzalanan Kütüphane Hizmet Binası Yapım İşine ilişkin Sponsorluk Sözleşmesiyle, inşaat ihalesinin yapılmasında ve bu ihalenin uygulanmasında sponsora (Bankaya) yetki verildiği ve sözleşmede mevzuata aykırı hükümlerin bulunduğu tespit edilmiştir.

Kamu kaynaklarının etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesi ve kullanılması sorumluluğu ile kamu mallarının yönetimine ilişkin sorumluluklar çerçevesinde, sponsorluk sözleşmelerine mevzuata aykırı hükümlerin konulmaması gerekmektedir.

Onarım İşlerinin Yapım İşi Olarak İhale Edilmesi Gerekirken Pazarlık Usulü İle İhale Edilmesi.

İdarece yapım işi kapsamında olan binalara ilişkin gerçekleştirilen onarımların hizmet alımı kapsamında değerlendirilmesi suretiyle 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin (f) bendine göre pazarlık suretiyle ihale edildiği görülmüştür.

Danışmanlık Hizmeti Alımlarında, Yeterlilik Değerlendirmesine İlişkin Puanlama Sisteminde, Teknik Puan Ağırlığının Çok Yüksek Olması Nedeniyle Mali Puanın İhale Sonucuna Etkisinin Düşük Olması, Bu Nedenle İhalelerin Yüksek Fiyatlarla Sonuçlanması

Mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, ihale dokümanına yazılması gereken teknik puan aralığı 70-80, mali puan ağırlığı ise 20-30 aralığındadır. Ön yeterlilik değerlendirilmesi sonucunda, işi yapabilecek durumda olduğu ispatlanmış olan firmalar yeterlilik alabildiğine göre, ihale aşamasında teknik puan ağırlığı olarak 70-80 aralığında puanların esas alınması, mali teklifin etkisini önemli ölçüde azaltmaktadır.

Teknik puan ağırlığı %80, mali puan ağırlığı %20 olarak uygulanmıştır. Oysa yukarıda yer alan puanlama kriterlerinin sübjektif değerlendirmelere açık olduğu ortada iken, teklif puanın bu kadar yüksek belirlenmesi, mali teklifi önemsiz hale getirmekte, ihaleler firmaların tamamının işi yapabilme kapasitesi olmasına rağmen, fiyatın düşüklüğü önem arz etmemektedir.

YİD Modeli ile Yapılan Otoyolu Yapım İşinde Geçerli Bir Dayanağı Olmadan “Doğrudan Sözleşme” Adı Altında Sözleşme Yapılması ve Bu Sözleşmenin Uygulama Sözleşmesine Aykırı Hükümler İçermesi

Uygulama sözleşmesi yürürlüğe girdikten sonra, idare, görevli şirket ve ana kredi kuruluşlarını arasında uygulama sözleşmesinde bahsedilen diğer sözleşmeler arasında bulunmayan “doğrudan sözleşme” adı altında bir sözleşme imzalanmıştır. Konusu “idare, görevli şirket ve finans tarafları arasında finans taraflarının uygulama sözleşmesinde düzenlenmiş olan uygulama sözleşmesinin fesih veya devir süreci ile bağlantılı haklarına ilişkin bazı konularda doğrudan anlaşma sağlanması ve uygulama sözleşmesinin bazı hükümlerinin yerine getirilmesi ve açıklığa kavuşturulması” olarak belirlenen ve dayanağının uygulama sözleşmesinin 8 inci ve 27-4 üncü maddeleri olarak belirtilen doğrudan sözleşmenin herhangi bir geçerli dayanağının olmadığı tespit edilmiştir.

YİD Modeli ile Yapılan Otoyolu Yapım İşinde; Uygulama Sözleşmesinin Yürürlüğe Girmesi Görevli Şirketin Kusuru Nedeniyle Gecikmesine Rağmen Öngörülen Yaptırımların Uygulanmaması ve Uygulama Sözleşmesine Aykırı İşlemler Yapılması

İşin sözleşmesine göre, 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin YİD Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun kapsamında yapılan Otoyolu Yapım İşine ait uygulama sözleşmesinin 180 gün içerisinde yürürlüğe girmesi gerekmesine rağmen, bu süre görevli şirketin kusuruyla aşılmıştır. Buna rağmen, görevli şirkete uygulama sözleşmesinde öngörülen yaptırımlar uygulanmamıştır.

Uygulama Projesi ile İhale Edilen Yapım İşlerinde Uygulama Sırasında Birçok Proje Değişikliği Yapılması

Uygulama projesi ile ihale edilen yapım işlerinde sözleşmenin uygulaması sırasında projelerde önemli ölçülerde değişiklik yapıldığı görülmüştür. Bu değişiklikler işin sözleşme süresi içinde bitirilmesine engel olduğu gibi, işin devamı sırasında meydana gelen iş artışları ve bunların bedellerinin belirlenme yöntemi nedeniyle, rekabet koşulları ortadan kalkmaktadır.

Araç Kiralama ve Şoför Hizmet Alımı İşinde İhalenin Şartları Taşımayan İstekliye Verilmesi

İdari Şartnamesinde benzer iş deneyim belgesi olarak kamu veya özel sektörde yapılmış olan her türlü "Araç kiralama ve şoför hizmetlerinin" birlikte yapılmasının benzer iş olarak kabul edileceği hüküm altına alınmıştır. İş deneyim belgesinde araç kiralama ve şoför hizmetleri birlikte arandığı için ihaleye tek istekli teklif vermiş olup düşük bir kırımla ihale üzerinde bırakılmıştır.

İhaleyi alan iş ortaklığında, pilot ortağın iş deneyim belgesinin gerekli niteliği taşımadığı, iş deneyim belgesinin yalnızca araç kiralama hizmetini kapsadığı görülmüştür.

Araç Kiralamalarında Taşıtın Kasko Değerinin %2'sinin Aşılması

Kurum tarafından 13.12.2016 tarihinde ihalesi gerçekleştirilen “Personel Hizmet Alımı ve Muhtelif Araç Kiralama Hizmet Alımı İşi” kapsamında idareye teslim edilen bazı araçların yüklenicisi tarafından teklif edilmiş olan birim fiyatlarının araçların kasko bedelinin %2’sinin üzerinde olduğu tespit edilmiştir.

Taşıt Kiralamalarında İlgili Mevzuata Uyulmaması

Büyükşehir Belediyesi tarafından 2015-2016 ve 2017 yıllarını kapsayan 3 yıllık araç kiralama hizmeti alım işinde binek araçların bir kısmının yabancı menşeli olduğu tespit edilmiştir.

Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas ve Usullere Aykırı Olarak 1600 cc Motor Hacminin Üzerinde Makam Aracı Kiralanması

Hizmet alım yöntemiyle 1600 cc motor hacmi üzerinde araç kiralandığı görülmüştür. (1) ve (2) sayılı cetvelde sayılan unvanlar arasında “Belediye Başkanı” yer almadığından, “Araç Kiralama İhalesi” kapsamında makam aracı olarak motor hacmi 1600 cc ’nin üzerinde, 2967 cc olan araç kiralanması mümkün gözükmemektedir.

Söz konusu işe ait ihale işlem dosyasındaki Teknik Şartnamede, makam aracı olarak kiralanacak aracın özellikleri arasında motor hacmi ile ilgili bir kıstas belirtilmeyerek aracın sınıfının F segmenti olacağı ifade edilmiştir. Otomobillerin sınıflandırılmasında F segmenti otomobillerin lüks araçlar olduğu ve Teknik Şartnamede motor hacmi ile ilgili bir sınır belirtilmediği göz önünde bulundurulduğunda, işe ait ihale dokümanı esas alınarak yukarıda belirtilen Esas ve Usullere uygun bir alım yapılması imkân dahilinde değildir. Bu itibarla, söz konusu husus mevzuata aykırılık teşkil etmektedir.

Mezarlıkların Bakım ve Onarımı İçin Gerekli Ödenek Tertibinin Bütçede Yer Almaması

Mezarlıkların bakım ve onarımının gerektirdiği giderler için bütçede ödenek tertibi açılmadığı ve ödenek ayrılmadığı, bu amaçla yapılan giderlerin başka hizmetlere ait ödenek tertiplerinden karşılandığı görülmüştür.

“Entegre Atık Değerlendirme, Geri Dönüşüm Ve Bertaraf Tesisleri İle Düzenli Depolama Sahası Yapımı Ve İşletilmesi” İşinde; Sözleşmede Yazılı Mahsuplaşma İşleminin Yılı İçerisinde Tamamlanmaması

Büyükşehir Belediyesi ile Entegre Atık Değerlendirme, Geri Dönüşüm Ve Bertaraf Tesisleri İle Düzenli Depolama Sahası Yapımı Ve İşletilmesi” İşini üstlenen LTD.ŞTİ arasında mahsuplaşma işleminin Temmuz 2016 ile Aralık 2016 ayları için yılı içerisinde mahsuplaşma işleminin yapılmaması nedeniyle -TL ve ayrıca tefe endeksinin hatalı alınması işleminden dolayı da -TL toplamda ise -TL belediye alacağının tahsil edilmediği görülmüştür.

Hakediş Ödemelerinde SGK Borcu Olmadığına İlişkin Belgenin Kontrol Edilmemesi

Kurum tarafından gerçekleştirilen mal alım ihalelerine ilişkin kayıt ve hakediş ödemelerinin incelenmesi neticesinde; 4734 sayılı Kanun uyarınca yapılan mal alım ihalelerine ilişkin hakediş ödemelerinde yüklenicinin Sosyal Güvenlik Kurumuna olan borçlarının sorgulanmadığı tespit edilmiştir.

2.000,00 TL’nin Üzerindeki Ödemelerde Vergi Borcu Sorgulamasının Yapılmaması 

Gerçek veya tüzel kişilerden, doğrudan temin suretiyle 2.000,00 TL üstündeki alımı gerçekleştirilen tüm işlemlere ilişkin yapılmış olan ödemelerin bir kısmında "Vergi Borcu Yoktur" yazısının aranmadığı tespit edilmiştir.

Mali Tablolarının Analizinin Yapılarak, Gelecek Yıllar Bütçe Uygulamaları ve Sonuçları Tahminlerinin Hazırlanmasına Yönelik Çalışmanın Hizmet Alımı Suretiyle Yaptırılması

Kamu idaresine ait mali tablolarının analizinin yapılarak, gelecek yıllar bütçe uygulamaları ve sonuçları tahminlerinin hazırlanmasına yönelik çalışmanın hizmet alımı suretiyle yaptırıldığı görülmüştür.

5018 sayılı Kanun’un mali hizmetler biriminin görevlerini sayan 60'ıncı maddesinde mali hizmetler birimi; izleyen iki yılın bütçe tahminlerini de içeren idare bütçesini hazırlamak ve bütçe kayıtlarını tutmak, bütçe uygulama sonuçlarına ilişkin verileri toplamak, değerlendirmek ve bütçe kesin hesabı ile mali istatistikleri hazırlamakla yükümlü kılınmıştır.

Hizmet alımı işinin adında ve ayrıntısında belirtilen işin yaptırılmasına gerekçe gösterilen “gelecek bütçe uygulamaları ve sonuçları hakkında tahminler oluşturulması” görevi çok yıllı bütçeleme anlayışı ile izleyen iki yılın bütçe tahminlerini de içeren idare bütçesini hazırlamakla görevli kılınmış olan mali hizmetler biriminden beklenen bir iş olarak 5018 sayılı Kanun’da belirtilmiş olup bu işlerin hizmet satın alması yöntemiyle gerçekleştirilmesi mümkün gözükmemektedir. Bu itibarla, söz konusu uygulama mevzuata aykırılık teşkil etmektedir.

Belediye Personelinin, Belediyece Yaptırılan Bir Yapım İşinin Sözleşmesine Konulan Hüküm Kapsamında Bütün Masrafları Yüklenici Tarafından Karşılanmak Üzere Teknik Gezi Adı Altında Yurtdışına Gönderilmesi

2017 yılında muhtelif tarihlerde görevli olarak yurtdışına gönderilen bazı personelin, Belediyenin ihale etmiş olduğu Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde Muhtelif Mahalle Yollarında Toprak İşleri, Sanat Yapıları ve Üst Yapı İşleri (Alt temel, Temel ve Binder) Yapılması İşine ait sözleşmenin “Test ve Teknik Gezi Seyahatleri” başlıklı maddesine konulmuş olan hüküm çerçevesinde “yurtdışı teknik eğitim gezisi” adı altında görevlendirildiği anlaşılmıştır.

Yapım İşinde YİTDB Süre Uzatımı Komisyonunca Mevzuata Aykırı Olarak Süre Uzatım Kararları Verilmesi

Somut olayda yükleniciye süre uzatımı verilebilmesi için gereken şartların gerçekleşmediği açık olup, idareden kaynaklanan ve süre uzatımını gerektiren bir durum bulunmamaktadır. Yükleniciden kaynaklanan sebeplerle yapım işi zamanında bitirilememiştir. Dolayısıyla, Yapı İşleri ve Teknik Daire Başkanlığı Süre Uzatımı Komisyonunun süre uzatımı verilebilmesi için gerekli şartlar mevcut olmadığı halde, mevzuata aykırı olarak iki defa süre uzatım kararı verdiği anlaşılmıştır. Süre uzatım kararlarının yasal dayanaktan yoksun olması nedeniyle, Süre Uzatımı Komisyonunun üyelerinin ve yapı denetim görevlilerinin sorumluluğu bulunduğu kanaatine varılmıştır.

Yabancı İsteklinin Geçersiz Teklif Vermesinin İhaleye Yabancı İsteklinin Katılımı Olarak Kabul Edilmesi Sonucunda Uluslararası İhale Niteliği Kazandırılan İhalelerde Döviz Kazandırıcı Faaliyet İstisnasından Faydalanılması

Kurum tarafından ihalesi yapılan bir sulama yenileme inşaatı işinde, ihaleye yabancı istekli olarak katılan Gürcistan uyruklu bir firmanın, ihaleye ait idari şartnamenin 7’nci maddesinde belirtilen yeterlik belgelerini ve teklif mektubunu sunmadığı halde, sadece teklif zarfı verdiğinden hareketle ihalenin 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu ve 492 sayılı Harçlar Kanunu’nda belirtilen “uluslararası ihale” niteliğini kazandığı değerlendirmesi yapılarak, anılan Kanunlar uyarınca ihaleyi kazanan yerli istekliye “Vergi Resim ve Harç İstisnası Belgesi” verildiği görülmüştür.

Bulguya konu ihalede yapılan değerlendirme ile ihaleyi kazanan isteklinin döviz kazandırıcı faaliyette bulunduğundan bahisle kendisine vergi, resim ve harç istisnası tanınmasının 488 ve 492 sayılı Kanunlara aykırılık oluşturduğu, ancak anılan Kanunlardaki hükümlerin, kamu ihaleleri açısından başka durumlarda da kamu zararı doğurucu riskler taşıdığı değerlendirilmektedir.