Mevzuat Bilgi Bankası

Şehirlerarası gezi programları için taşıt kiralanarak bazı dernek ve vakıflarının kullanımına verilmesi

Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi ve duruşmaya katılan sorumlunun sözlü savunmasının dinlenilmesi sonucunda;

Denetçi sorgusunda, Kurumca 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun ilgili hükümlerine aykırı şekilde mahalli müşterek nitelikte olmayan şehirlerarası gezi programları için taşıt kiralanarak bazı derneklerin ve vakıfların kullanımına verilmesi sonucu kamu zararına neden olduğu iddia edilmiş ise de; 

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14’üncü maddesinde; “Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla; (a)… kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor….; sosyal hizmet ve yardım,…hizmetlerini yapar veya yaptırır…” denilmektedir.

Diğer yandan, anılan Kanun’un “belediyenin giderleri” başlıklı 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde Temsil, tören, ağırlama ve tanıtım giderleri, (m) bendinde Yurt içi ve yurt dışı kamu ve özel kesim ile sivil toplum örgütleriyle birlikte yapılan ortak hizmetler ve proje giderleri, (n) bendinde Sosyo-kültürel, sanatsal ve bilimsel etkinlikler için yapılan giderler, belediyenin giderleri arasında sayılmıştır.

Aynı Kanun’un “hemşehri hukuku” başlıklı 13’üncü maddesinde ise; “… Belediye, hemşehriler arasında sosyal ve kültürel ilişkilerin geliştirilmesi ve kültürel değerlerin korunması konusunda gerekli çalışmaları yapar. Bu çalışmalarda üniversitelerin, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının, sendikaların, sivil toplum kuruluşları ve uzman kişilerin katılımını sağlayacak önlemler alınır.…” hükmü yer almaktadır.

Yine anılan Kanun’un 15’inci maddesinin (a) bendinde; Belde sakinlerinin mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla her türlü faaliyet ve girişimde bulunmak belediyenin yetkileri ve imtiyazları arasında sayılmıştır.

Aynı Kanun’un “Belediye hizmetlerine gönüllü katılım” başlıklı 77’inci maddesinde ise; “Belediye; sağlık, eğitim, spor, çevre, sosyal hizmet ve yardım, kütüphane, park, trafik ve kültür hizmetleriyle yaşlılara, kadın ve çocuklara, engellilere, yoksul ve düşkünlere yönelik hizmetlerin yapılmasında beldede dayanışma ve katılımı sağlamak, hizmetlerde etkinlik, tasarruf ve verimliliği artırmak amacıyla gönüllü kişilerin katılımına yönelik programlar uygular.” hükmüne yer verilmektedir.

Diğer yandan; Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü’nün İlk Kuruluş, Görev ve Çalışma Esasları Yönetmeliği’nde de, “Günümüz hızla gelişen teknolojik ve sosyal gelişmelerin bölge halkı üzerine olumlu olarak yansıması için kültürel, eğitsel ve sportif faaliyetler de bulunmak, kent halkının bu faaliyetlere katılmasını sağlamak amacını taşır” denilmektedir.

Yukarıda zikredilen mevzuat hükümleri uyarınca belediyenin, hemşerileri arasında sosyal, kültürel ilişkilerin geliştirilmesi ve kültürel değerlerin korunması kapsamında gerekli çalışmalar yapma görevi ve bu doğrultuda harcama yapabilme yetkisi bulunmaktadır. 

Her ne kadar Denetçi sorgusunda, …………Otobüs Kiralama Hizmetinin dernek ve vakıflara sosyal hizmet ve sosyal yardım olarak verildiği değerlendirilmiş ise de; sorumluların savunmalarından Belediye Meclisinin milli kültür ve tarih açısından önemli olan yerlere gezi programlarını yapabileceğine ve giderlerin bütçeden karşılanabileceğine dair 06 Mayıs 2010 tarih ve 301 Karar Numaralı Meclis Kararı ile söz konusu hizmetin sosyal hizmet ve sosyal yardım olarak değil kültür hizmeti olarak sunulduğu, dernek ve vakıflara otobüslerin Belediye ile koordine bir şekilde hareket edilerek ve Belediyenin kontrol ve denetimi altında (4734 sayılı kanun hükümlerine göre oluşturulan kontrol teşkilatı ve muayene komisyonu marifetiyle), kültür gezilerine katılımları için tahsis edildiği, söz konusu uygulamanın, sivil toplum örgütleriyle yapılan ortak bir hizmet olduğu ve proje niteliği taşımadığı anlaşılmıştır.

Bu itibarla, Belediyece ……………. taşıt kiralanarak bazı dernek ve vakıfların kullanımına verilmesi kültürel faaliyet kapsamında yer aldığından ve mevzuata aykırılık bulunmadığından, sorgu konusu ödeme hakkında ilişilecek husus bulunmadığına, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy çokluğuyla karar verildi.

Karşı oy;

Üye....ve Üye ..’ın karşı oy gerekçesi; 

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 13 ve 14’üncü maddeleri belediyelere kültürel faaliyette bulunma yetkisi vermekle birlikte, 

5393 sayılı Kanun’un “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75’inci maddesinde;

“Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda;

…..

c) (Değişik: 12/11/2012-6360/19 md.) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir. Diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerekir.

….

.(Ek fıkra: 12/11/2012-6360/19 md.) 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 29 uncu maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesi ile 5253 sayılı Dernekler Kanununun 10 uncu maddesi; belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler için uygulanmaz.”

5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 29’uncu maddesinde; “Gerçek veya tüzel kişilere kanuni dayanağı olmadan kamu kaynağı kullandırılamaz, yardımda bulunulamaz veya menfaat sağlanamaz. Ancak, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülmüş olmak kaydıyla; kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapılabilir.” , 

5253 sayılı Dernekler Kanunu’nun “Yardım ve işbirliği” başlıklı 10’uncu maddesinde ise;“Dernekler, tüzüklerinde gösterilen amaçları gerçekleştirmek üzere, benzer amaçlı derneklerden, siyasi partilerden, işçi ve işveren sendikalarından ve meslekî kuruluşlardan maddî yardım alabilir ve adı geçen kurumlara maddî yardımda bulunabilirler.”

hükmü bulunmaktadır. 

5018 ve 5253 sayılı Kanunlara göre dernekler belediyelerden nakdi ve ayni yardım alamazlar. Dernekler ve belediyeler ancak ortak proje yapabilirler. Ortak projelerin nasıl yapılacağı da 5393 sayılı Kanun’un 75’nci maddesinde düzenlenmiştir. Ancak burada yapılan kültürel faaliyet proje değil, sivil toplum örgütüyle yapılan ortak bir hizmettir. 5393 sayılı Kanun’un 14’üncü maddesinde belediyenin bu hizmeti yapabileceği belirtilmiştir, ama dernek ve vakıflara nakdi ve ayni yardım şeklinde bu hizmetin yaptırabileceği belirtilmemiştir. 

Bu nedenle, oluşan kamu zararının sorumlularına ödettirilmesine şeklinde karar verilmesinin uygun olacağı düşünüldüğünden çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.