Mevzuat Bilgi Bankası

Personele Fiilen Çalışılmayan Günlerde Yol ve Yemek Bedeli Ödenmesi

Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda; …………… tarafından ihale edilen ve ……………ile sözleşme imzalanan …………işinde;

A) Fiilen çalışılmayan günler için yüklenici tarafından personele yol ve yemek bedeli ödenmemesine rağmen; fiilen çalışılmayan günlere ilişkin yol ve yemek bedelinin, idare tarafından yükleniciye yapılan hakediş ödemeleri esnasında kesilmediği görülmüştür.

04.03.2009 tarih ve 27159/m. sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin “Personel çalıştırılmasına dayalı ihalelerde yaklaşık maliyet” başlıklı 10’uncu maddesinde;

“(1) Personel çalıştırılmasına dayalı ihalelerde, personel maliyeti, tarım dışında ve 16 yaşından büyük işçiler için belirlenmiş brüt asgari ücret tutarı ile bu tutar üzerinden hesaplanan işveren payı toplamından az olmamak üzere bulunan maliyetler dikkate alınarak hesaplanır.

(2) (Değişik: 7/6/2014–29023 R.G./ 4.md.) İhale konusu işte çalışacak personele ilişkin yemek, yol gibi maliyetlerin teklif fiyatına dahil edilmesinin öngörüldüğü hallerde, yukarıda yapılan hesaplamalara; bu maliyetlerin brüt tutarları da eklenir. Ayrıca personele nakdi olarak ödenmesi öngörülen yemek ve yol bedelinin günlük brüt tutarları ile söz konusu yemek ve yol bedellerinin bir ayda kaç gün üzerinden verileceği idari şartnamede gösterilir.

…”

hükmü yer almaktadır.

22.08.2009 tarih ve 27327 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu İhale Genel Tebliğinin;

78.9’uncu maddesinde, “İhale konusu işte çalışacak personele ilişkin yemek ve yol maliyetlerinin istekli tarafından karşılanmasının öngörüldüğü hallerde, bu maliyetlerin brüt tutarları dikkate alınacaktır.”,

78.13 üncü maddesinde, “Yemek ve yol bedelinin nakdi olarak ödeneceği öngörülen ihalelerinin idari şartnamelerinde, yemek ve yol bedelinin günlük brüt tutarları ve ayda kaç gün ödeneceği yazılacak, bu brüt tutarların nakdi olarak ödeneceği ve ücret bordrosunda gösterileceği açıkça belirtilecektir. Her ay 30 gün olarak kabul edilecek ve bazı ayların 30 günden daha fazla ya da eksik günleri dikkate alınmayacaktır. İdari şartnamede 26 veya 22 olarak belirlenen aylık gün sayısı üzerinden hesaplama yapılacak ve 31 veya 28 gün olan aylardaki fiili gün sayısı dikkate alınmayacaktır. Yemek ve yol için aylık gün sayısı belirlenmemiş ise 26 gün olarak hesaplama yapılacaktır.”,

78.14 üncü maddesinde ise; “İdari şartnamelerde ücret ile nakdi olarak ödenecek yemek ve yol gibi giderlerin net olarak ödeneceğine dair düzenleme yapılmayacaktır. İdari şartnamede yer alan bu bedellerin brüt olduğu belirtilmemiş olsa bile bu tutarlar brüt olarak kabul edilecek ve buna göre işlem yapılacaktır.”

hükümleri yer almaktadır.

Yukarıda belirtilen yasal düzenlemelere göre; idareler, yol ve yemek bedelinin nakdi olarak ödenmesini öngörürlerse ihalelerin idari şartnamelerinde düzenleme yapmak zorundadırlar. Bu düzenlemede, yemek ve yol yardımının günlük brüt tutarlarına, yardımın ayda kaç gün yapılacağına, ücret bordrosunda gösterileceğine, haftalık çalışılan gün sayısına göre yardımların 22 gün ya da 26 gün üzerinden yapılacağına dair bilgiler yer alacaktır. Diğer yandan Tebliğ’de, yardımların 22 gün ya da 26 gün üzerinden yapılacağına dair bilgi yoksa maliyet hesaplamalarında 26 günün dikkate alınacağı da kayıt altına alınmıştır.

Nitekim Tebliğ hükümlerine istinaden işin İdari Şartnamesinin “Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde düzenleme yapılmış ve ilgili maddede aynen;

“…

25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir:

25.3.1.

Yüklenici tarafından karşılanacak olan yemek ve yol masrafı aylık gün sayısı olarak 26 (yirmi altı) gün esas alınacaktır.Firma çalıştırılan personelin bir öğün yemek bedeli günlük brüt 6,38 (Altı lira Otozsekiz kr), yol bedeli günlük geliş-gidiş olarak brüt 4,50 (Dört lira elli kr) dir. Yemek bedeli ve yol bedeli aylık bordroda gösterilecek ve çalışan işçilere nakdi olarak ödenecektir. Aylık ödemeler yapıldığında bir sonraki hak ediş ile birlikte imzalanan aylık maaş çizelgeleri İdareye sunulacaktır.

…”

denilmiştir.

4857 İş Kanunu’nun “Tatil ücretine girmeyen kısımlar” başlıklı 50’inci maddesinde; “Fazla çalışma karşılığı olarak alınan ücretler, primler, işyerinin temelli işçisi olarak normal çalışma saatleri dışında hazırlama, tamamlama, temizleme işlerinde çalışan işçilerin bu işler için aldıkları ücretler ve sosyal yardımlar, ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri için verilen ücretlerin tespitinde hesaba katılmaz.” denilmektedir. Aynı Kanun’un “Yıllık izin ücreti” başlıklı 57’nci maddesinin ikinci fıkrasında; “Bu ücretin hesabında 50 nci madde hükmü uygulanır.” denilmektedir.

İlgili mevzuat ve İdari Şartname hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, yemek ve yol ücretlerinin personelin iş başında ve işverenin emrinde olduğu günler için fiili çalışma karşılığında ödenmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Nitekim yüklenici tarafından yıllık izin, ücretli izin, sıhhi izin sebebiyle çalışmamış olan personele yol ve yemek bedeli ödenmemiş olup ilgili personelin bordrolarının sair ödeme kısımları incelendiğinde, personele yalnızca fiilen çalışılan günler dikkate alınarak yol ve yemek bedeli ödendiği görülmüştür. …….işinde istihdam edilen personele, izinli veya raporlu oldukları günlerde yüklenici tarafından da ödenmemiş olan yol ve yemek bedelinin, idare tarafından yükleniciye yapılan hak ediş ödemeleri esnasında kesilmemesi sonucunda …….TL kamu zararına neden olunmuştur.

Ancak kamu zararı tutarı ……TL…………..’den …..tarih ve …… sayılı muhasebe işlem fişi ile hesap yılından sonra mahsuben tahsil edildiğinden ilişilecek husus kalmadığına 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.

B)- Fiyat farklarının hesabında yemek bedelinden kaynaklanan maliyet değişikliklerinin dikkate alınmadığı görülmüştür.

31.08.2013 tarih ve 28751 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Hizmet Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esasların “İşçilik maliyetlerindeki değişiklik” başlıklı 6’ncı maddesinde; “(1) İhale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü işçilikler için, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca çalıştırılan işçinin idari şartnameye göre ihale tarihi itibarıyla hesaplanan brüt maliyeti ile uygulama ayındaki brüt maliyeti arasındaki fark, 5 inci madde uygulanmaksızın ödenir veya kesilir.

(2) İhale dokümanında sözleşme kapsamında çalıştırılacak personele brüt asgari ücretin belli bir yüzde fazlası oranında ücret ödenmesi öngörülmüş ise, uygulama ayında fiilen ödenen ücret üzerinden fiyat farkına esas olacak brüt maliyet bulunur ve fiyat farkı, bu maliyete asgari ücretteki brüt artış oranı uygulanarak hesaplanır. Ulusal bayram ve genel tatil günleri ile fazla çalışma ücretiyle ilgili olarak bu fıkraya göre belirlenen ücret esas alınarak fiyat farkı hesaplanır.” hükümleri yer almaktadır.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükmü çerçevesinde işçilik maliyetlerinden kaynaklanan maliyet farklarında, fiyat farkı ödenmesi veya kesilmesi toplam maliyet değişikliklerine göre belirlenecektir.

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 80’inci maddesine dayanılarak hazırlanan 01.09.2012 tarih ve 28398 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İşveren Uygulama Tebliği’nin 7’nci maddesinde; yemek paralarının kısmen prime tabi tutulacağı belirtilmiş olup uygulama için belirlenen formüle göre brüt asgari ücret arttığında yemek bedelinden istisna edilen prim tutarı da artmaktadır.

Bu değerlendirmeler ve hükümlere istinaden adı geçen işin İdari Şartnamesinin “Yemek ve yol giderleri” başlıklı 25.3.2’nci maddesinde aylık gün sayısı 26 gün esas alınarak yüklenici tarafından nakdi olarak ödeneceği belirtilen günlük brüt 6,38 TL bir öğün yemek bedelinin de ihale tarihi ve uygulama ayı itibarıyla hesaplanan brüt maliyette dikkate alınması gerekmektedir.

Düzenlenen hakedişlerin fiyat farkı hesaplamalarında sadece ilgili personele ödenen asgari ücretin belli oranda artırımlı tutarındaki maliyet değişiklikleri dikkate alındığından yemek bedelinden (yemek bedelinin sigorta primine dahil olan ve olmayan tutarlarındaki değişme) kaynaklanan maliyet değişiklikleri dikkate alınmadığından dolayı yükleniciye ödenmesi gerekenden fazla fiyat farkı ödenmesi sonucu ………TL kamu zararına neden olunmuştur.

Ancak kamu zararı tutarı ……TL…….’den …….tarih ve ….. sayılı muhasebe işlem fişi ile hesap yılından sonra mahsuben tahsil edildiğinden ilişilecek husus kalmadığına 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.

Personel Mevzuatı Eğitimlerimiz için tıklayınız

Sayıştay Denetimlerine Yönelik Eğitimler için tıklayınız